Özofagus bir diğer adıyla yemek borusu kanseri, yemek borusunda meydana gelen ve genellikle ilerleyen tarz gelişim gösteren bir kanser türüdür. Yemek borusu kanserine risk faktörü olarak görülebilecek nedenler arasında özellikle; obezite, kronik reflü, sigara ve aşırı alkol tüketimi gösterilebilir. Rahatsızlığın önemli belirtileri ise yemek borusu tıkanıklığı, yutma güçlüğü, kilo kaybı ve göğüs ağrısı gibi semptomlardır.
Yemek borusu kanserinde genellikle hastalık yayılıncaya kadar belirtiler gözlenmemektedir. Bu nedenle kanser ilerleyene dek fark edilemeyebilir. Özofagus kanserinin teşhisinde öncelik hasta öyküsünün dinlenmesidir. Bununla birlikte teşhis amacıyla birtakım tetkiklerde istenebilmektedir. Özellikle erken teşhis sayesinde hastalığa uygun biçimde müdahale edilebilmektedir. Yemek borusu kanserinin tedavisi ise kanserin derecesine ve evresine göre değişiklik gösterebilmektedir. Yemek borusu kanserinin teşhisi ve tedavisi genellikle farklı birkaç tıp branşının katkısıyla yapılmaktadır.
Yemek Borusu (Özofagus) Nedenleri Nelerdir?
Özofogus kanseri yemek borusu dokusundaki hücrelerde meydana gelen anormallikler sonucunda ortaya çıkmaktadır. Hücrelerin DNA’larında görülebilen bu anormal değişiklikler hücrelerin normalden daha fazla veya hızlı bir şekilde çoğalmalarına neden olmaktadır. Bununla birlikte yemek borusu kanserinin kesin nedeni günümüzde tam olarak bilinmemektedir. Ancak yemek borusu kanserine neden olabilecek bazı önemli risk faktörleri bulunmaktadır. Özellikle; alkol ve sigara kullanımı, yanmış-tütsülenmiş gıda tüketimi ve aşırı sıcak bir biçimde içecek tüketimi bu nedenler arasında sayılabilir.
Yemek borusu kanserine neden olabilecek bazı önemli risk faktörlerine şu şekilde değinebiliriz;
- Obezite
- Beslenme alışkanlıkları, özellikle yeteri kadar meyve ve sebze tüketilmemesi
- Aile geçmişinde yemek kanseri öyküsü bulunması vb. genetik unsurlar
- Bazı kimyasallara maruz kalınması
- Birtakım diğer rahatsızlıkların bulunması
- Sigara kullanımı
- Safra reflüsü olmak
- Barrett özofagusu
- Sürekli olarak çok sıcak içeceklerin tüketilmesi
Yemek Borusu (Özofagus) Belirtileri Nelerdir?
Özofagus kanseri genellikle erken evrede belirti vermemektedir. Kanser belirli seviyeye ulaştığında birtakım önemli belirtiler gözlenir. Özellikle yutma güçlüğü kanserli kişinin fark edebileceği önemli belirtiler arasında yer almaktadır.
Yemek borusu kanserinin diğer bazı önemli belirtilerine şu şekilde değinebiliriz;
- Göğüs kemiğinin arka kısmında, boğaz veya sırt bölgesinde veya kürek kemiklerinin arkasında meydana gelebilecek ağrı
- İstenmeyen kilo kaybı
- Ses kısıklığı veya kronik öksürük
- Kan kusmak veya öksürmek
- Şiddetli reflü
- Yaşlılarda gece salya akıntısı
- Ağıza asidik tat gelmesi
- Ağrılı biçimde kendisini gösteren yutkunmada güçlük
Tümörün ortaya çıktığı bölgeye bağlı olarak yemek borusu kanseri belirtileri farklılık gösterebilmektedir. Yemek borusu kanseri semptomu olarak nadir de olsa kanama da gösterilebilir. Bu kanama daha çok bağırsak kanaması olarak gerçekleşmektedir.
Yemek Borusu (Özofagus) Evreleri Nelerdir?
Yemek borusu kanseri teşhisi konulması akabinde hastalığın uygun tedavisi açısından evre belirleme aşaması önem teşkil etmektedir. Bu sebeple teşhis konulduktan sonra evreleme yapılmaktadır. Evre sayısının düşük olması genel olarak kanserin daha az yayıldığını işaret etmektedir.
Yemek borusu kanseri evrelerine genel olarak şu şekilde değinebiliriz;
Evre-1: 1. Evre yemek borusu kanserinde genellikle belirti gözlenmez. Kanserli hücreler yemek borusunun iç tarafında bulunmaktadır ancak lenf düğümlerine veya diğer dokulara yayılım gözlenmez.
Evre-2: Bu evrede kanser, dış dokulara veya yemek borusunun dış tabakasına yayılmış olabilmektedir. Lenf düğümlerine yayılım gözlenmemektedir. Hastalığın belirtileri bu evrede daha net gözlenebilir ancak herkes de aynı semptomlar gözlenmeyebilir.
Evre-3: Kanserli hücrelerin kalın kas tabakasına doğru yayıldığı gözlenmiştir. Bu evrede kanser, yemek borusunun çevresindeki lenf düğümlerine veya komşu dokulara yayılmış olabilir. Bu evrede hastalığın semptomlarında artış gözlenmektedir. Kanser yayıldıkça hastalığın belirtileri daha şiddetli olmaktadır.
Evre-4: Bu evrede kanserin genellikle yemek borusundan dışarı yayılım gösterdiği görülmektedir. Bu evrede kanser artık oldukça ilerlemiş vaziyettedir ve hastalığın tedavi seçenekleri sınırlı olabilmektedir. Bu aşamada kanserin yayılması ile hastalığın belirtileri yemek borusunun ötesine geçebilmektedir.
Yemek Borusu (Özofagus) Nasıl Teşhis Edilir?
Yemek borusu kanseri teşhisinde öncelik hastanın öyküsünün dinlenmesidir. Doktor tarafından hastanın öyküsü ve kişide görülen belirtiler incelenmektedir. Bununla birlikte, yemek borusu kanseri teşhisinde endoskopik kontroller önemli rol oynamaktadır. Bazı durumlarda endoskopik görüntüleme yöntemleri ile doktorun yemek borusunun içini kontrol etmesi teşhis için yeterli olabilmektedir. Ancak teşhisi netleştirmek için patolojik inceleme gerekebilmektedir.
Yemek borusu kanseri teşhisinde yararlanılan bazı önemli tanı yöntemlerine şu şekilde değinebiliriz;
- Endoskopi ve biyopsi
- Endoskopik ultrasonografi (EUS)
- Bilgisayarlı tomografi (BT)
- Baryumlu radyografi
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
- Pozitron emisyon tomografisi (PET taraması)
Yemek Borusu (Özofagus) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Özofagus kanserinin çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu tedavi yöntemleri, kanserin evresine ve derecesine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Tedavi seçenekleri, hastanın genel sağlık durumuna, tümörün yerleşimine ve yayılımına göre belirlenmektedir. Kişide tümör yayılmamışsa ve başka organa veya dokuda tutulum yoksa ilk tedavi seçeneği olarak genellikle cerrahi yöntem tercih edilmektedir. Yemek borusunun tamamen çıkarılmasına özefajektomi denilmektedir. Hastanın yutmasına yardımcı olabilmek için yemek borusu çıkarıldıktan sonra mide ile özofagusun geri kalan kısmı birleştirilmektedir.
Bununla birlikte, yemek borusu kanseri tedavisinde tercih edilebilecek bazı diğer önemli tedavi uygulamalarına şu şekilde değinebiliriz;
- Kemoterapi
- Radyasyon terapisi (Radyoterapi)
- Hedefe yönelik bazı tedavi uygulamaları
- Cerrahi müdahale
- İmmünoterapi
Bir kısım hastada, tümör nedeniyle ortaya çıkan yemek borusu tıkanıklığı stent uygulamasıyla açılabilmektedir. Bu uygulama ile besinlerin yemek borusundan daha rahat geçebilmesi hedeflenir. Yemek borusu tıkanıklığını açmak amacıyla kullanılabilen bir diğer yöntem ise lazer uygulamasıdır. Aynı zamanda mideye gastrostomi adı verilen hortumlar yerleştirilerek beslenme bu sayede dışarıdan sağlanabilmektedir. Yemek borusu kanseri teşhis edilmesi ve tedavi uygulamaları genellikle birkaç farklı tıp branşı ile birlikte gerçekleştirilir.
