Mide veya bağırsaklarda; viral, bakteriyel veya çeşitli parazitler kaynaklı meydana gelebilen enfeksiyonlar sonucu oluşan bağırsak enfeksiyonu, halk arasında daha çok ishal olarak bilinmektedir. Her yaştan bireyde görülebilen rahatsızlık, küçük çocuklarda daha sık görülebilmektedir.
İshal, bulantı, kusma ve ateş gibi yaygın belirtileri olan bağırsak enfeksiyonu, hastanın günlük yaşamını oldukça zorlaştırabilir. Hastalığın seyrine göre, sıvı kaybı (dehidratasyon) yoğun olarak gerçekleşebilmekte ve bu durum ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. Olağan seyrinde birkaç gün içinde geçmeyen hastalık belirtileri olması durumunda mutlaka ilgili hekime başvurulmalıdır.
Bağırsak Enfeksiyonu Nedir?
Bağırsak enfeksiyonu, her yaştan insanı etkileyebilen ve toplumda sık sık karşılaşılan bir enfeksiyon rahatsızlığıdır. Virüsler, bakteriler veya parazitler bağırsak enfeksiyonuna sebebiyet verebilir. Bağırsak enfeksiyonlarının bulaşıcı özelliği olabildiğinden özellikle toplum sağlığı açısından, nedenleri ve tedavi yöntemlerinin bilinmesi önem teşkil eder.
Bağışıklık sistemi rahatsızlığı bulunanlar, yeni doğan/bebek veya küçük çocuklar veya ileri yaştaki hastalarda ciddi sonuçlar doğurabilir. Yaklaşık 3 ile 7 gün arasında tedavi edilebilen hastalığın belirtileri geçmemesi durumunda muhakkak ilgili hekime başvurulmalı, gerekli tedbirler alınmalıdır.
Bulaşıcı olabileceğine değindiğimiz bağırsak enfeksiyonundan korunma yollarının bilinmesini öncelikli görmekteyiz. Bağırsak enfeksiyonundan korunmada, genel temizlik kurallarına uymak oldukça etkili bir yöntemdir. Kullanılan suyun temiz olması, havuz gibi toplu kullanım alanlarındaki suyun uygun biçimde dezenfekte edilmiş olması, su yoluyla bulaşabilecek enfeksiyonlara karşı koruyucudur.
Kişisel hijyene yeteri kadar dikkat edilmeyen toplu yerlerde de enfeksiyon yayılabilir. Bulaşmaya neden olabilecek bir diğer etken ise; kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi, temaslı ellerin ağıza götürülmesi veya taşıyıcı olan hastayla yakın temasta bulunulmasıdır. Yiyeceklerin hijyenine dikkat edilmesi de enfeksiyonlardan korunmada dikkat edilmesi gereken diğer bir önemli husustur.
Bağırsak Enfeksiyonları Çeşitleri Nelerdir?
Bağırsak enfeksiyonlarına genel olarak; virüslerin, bakterilerin veya parazitlerin neden olabileceğine değindik. Bununla birlikte; bağırsaklarımızda bulunan doğal mikrobiyotanın bozulması, yiyeceklerin uygun hijyen şartlarında tüketilmemesi, kirli su tüketimi veya kullanımı gibi faktörler de enfeksiyona neden olabilir.
Enfeksiyonun kaynağının doğru belirlenmesi tedavisi açısından önem teşkil eder. Enfeksiyon çeşitleri, 3 ana başlık altında aşağıda belirtilmektedir;
Bakteriyel Enfeksiyonlar; Genellikle Escherichia coli, Salmonella veya Shigella gibi bakteriler neden olur. Besin zehirlenmeleri de bu listeye eklenebilir. Bakteriyel kaynaklı enfeksiyonlara sıklıkla kusma, ishal, karın ağrısı ve mide bulantısı gibi semptomlar eşlik eder.
Viral Enfeksiyonlar; Pek olası Rotavirüs, Norovirüs veya Adenovirüs gibi virüs çeşitlerinin neden olduğu enfeksiyon türüdür. Viral enfeksiyonlara sıklıkla mide bulantısı, ishal ve kusma gibi belirtiler eşlik eder. Çocuklarda görülen ishal belirtilerinin çoğu viral gastroenterit kaynaklıdır.
Paraziter Enfeksiyonlar; Giardia veya Cryptosporidium gibi parazitler kaynaklı meydana gelen enfeksiyon türüdür. Parazit kaynaklı enfeksiyonlara sıklıkla halsizlik, karın ağrısı ve ishal gibi belirtiler eşlik eder. Genellikle tedavisi kolay olan bu tür enfeksiyonlar bazı durumlarda ciddi sonuçlar doğurabilir.
Bağırsak Enfeksiyonları Belirtileri Nelerdir?
Yaygın olarak görülebilen bağırsak enfeksiyonlarının belirtileri birbirlerine benzerdir. Ayrı ayrı olabileceği gibi sık olarak birlikte de seyredebilen çeşitli semptomlara aşağıda değindik.
En sık görülen bağırsak enfeksiyonu belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- İshal
- Mide bulantısı
- Kusma
- Ateş
- İştah ve kilo kaybı
- Dehidratasyon
- Sıvı kaybı nedenli ağız ve cilt kuruluğu
- Halsizlik ve yorgunluk
- Baş ağrısı
- Karın ağrısı veya vücutta ağrılar.
Bağırsak enfeksiyonunun çeşitli belirtileri eş zamanlı ve genel olarak birlikte görülebilecekleri gibi, şiddetleri farklı olabilir. Enfeksiyon türüne göre belirti, süresi veya şiddeti değişiklik gösterebilmektedir. Hastanın durumuna göre de belirtilerin sıklığı ve şiddetinde değişiklik görülebilir. Özellikle çocuklarda, kanlı ishal, 39 derece ve üzeri ateş veya şiddetli ağrılar görülebilir. Çocuklar, bebekler, ileri yaşlı veya hassas olan kişilerde bağırsak enfeksiyonlarının seyri dikkatle takip edilmeli, semptomların süresi veya şiddetine göre ilgili hekim kontrolünde uygun tedavi yöntemi belirlenmelidir.
Bağırsak Enfeksiyonu Teşhisi Nasıl Konur?
Enfeksiyonun belirtileri başlığı altında değindiğimiz semptomların gözlenmesi veya hastalığın seyrinin hafif olmaması durumunda herhangi bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Öncelikli olarak hastalıkla ilgili öyküden yola çıkarak, hastalığa neden olabilecek sebepler tespit edilir. Sonrasında fiziki muayene, dışkı testi, kan testi yapılabilir veya ihtiyaç duyulması durumunda tomografi, ultrason gibi çeşitli görüntüleme tekniklerinden yararlanılır. Hastalığın teşhisi konulmasını takiben uygun tedavi yöntemi belirlenir.
Bağırsak Enfeksiyonu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bağırsak enfeksiyonu tedaviye ihtiyaç duyulmadan da kendi seyrinde iyileşebilecek türden bir rahatsızlıktır. Ne kadar süre içinde iyileşebileceği hakkında net bir cevap olmasada, hastalığın iyileşme süresi, hastanın bağışıklık sistemine ve enfeksiyonun türüne göre değişiklik gösterebilir.
Viral ve paraziter enfeksiyon türlerinde antibiyotik vb. ilaç türlerinin iyileşmede etkili olmadığı bilinmektedir. Bakteriyel enfeksiyon türlerinin bazılarında ise antibiyotik vb. ilaç kullanımı istenmeyen sonuçlar doğurabilir.
Bağırsak enfeksiyonu tedavisinde kullanılan ilaçlar genel olarak hastalığın semptomlarını gidermek için tercih edilmektedir. Özellikle ishal gibi vücudun aşırı miktarda tuz ve su kaybına uğradığı hallerde, tedavi amaçla ishal giderici ilaç kullanımı tavsiye edilmemektedir. Bununla birlikte vücudun tuz ve su kaybının önüne geçilmesi adına bol sıvı alınması tavsiye edilir.
İshali olan kişilerin sık sık beslenmemesi ve bağırsak hareketlerini hızlandıracak, yağlı ve lifli yiyeceklerden uzak durması önerilmektedir. Genellikle ishalle birlikte iştah kaybı da görülmektedir. Özellikle çocuklarda besin değeri yüksek sulu yemeklerin tercih edilmesi tavsiye edilmektedir.
Çiğ sebze ve meyveler ve lifli gıdaların bağırsak faaliyetini hızlandırdığını ve ishal tablosunu olumsuz yönde etkileyebileceğini unutmamak gerekir. Bununla birlikte, probiyotikler bakımından zengin; yoğurt, kefir veya ayran gibi besinler iyileşmeyi destekleyici rol oynayabilir. Ek olarak istirahat de enfeksiyonun iyileşmesinde gerekli görülmektedir.
Ne kadar hastalığın kendi seyrinde iyileşebileceğine değinmiş olsak da ağır semptomlar görülmesi veya semptomların seyrinin hafiflememesi durumlarında, hastalığın kendiliğinden geçmesi beklenmemeli ve mutlaka zaman kaybedilmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Ayrıca, kişisel hijyenimize azami dikkat ederek, uygun pişirilmiş ve temiz besinleri tercih ederek, kirli sulardan veya ortamlardan kaçınarak hastalığı önleyebileceğimizi de unutmamak gerekir.