Mide bulantısı genellikle bir sağlık probleminin belirtisi olmaktadır. Genellikle kusma dürtüsü ile beraber ortaya çıksa da her zaman kusmaya neden olmayabilir. Mide bulantısı birçok farklı nedenden ortaya çıkabilmektedir. Ancak daha çok sindirim sistemi ile ilgili rahatsızlıklar sonucunda gelişim göstermektedir.
Mide bulantısına sıklıkla kusma dürtüsü de eşlik edebilmektedir. Birçok farklı rahatsızlık sonucunda mide bulantısı ile beraber kusmada görülebilmektedir. Mide bulantısı tedavisinde altta yatan nedenin tespit edilmesi önem teşkil etmektedir. Genel olarak belirtileri ortadan kaldırmak amaçlı antiemetik ilaçlar, sıvı takviyeleri veya altta yatan soruna yönelik çeşitli tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir.
Mide Bulantısı Nedir?
Mide bulantısı genellikle kusmanın eşlik ettiği, hoş olmayan bir his yaratan ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen bir rahatsızlık olarak tanımlanmaktadır. Toplumda çoğu kişinin başına gelebilecek yaygın rahatsızlıklardan biri olan mide bulantısı birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.
Sindirim sistemi ile ilgili rahatsızlıklar özellikle mide bulantısının ortaya çıkmasında daha etkili oldukları bilinmektedir. Bununla birlikte, hoş olmayan koku, araç tutmaları, grip soğuk algınlığı ve yemeği fazla kaçırmak gibi sebeplerde mide bulantısına zemin hazırlayabilmektedir. Ani başlayan gastrit, bağırsak tıkanıklığı, apandisit ülser ve mide bağırsak enfeksiyonları gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları mide bulantısı nedenleri arasında önemli görülmektedir.
Mide bulantısı kendi başına bir hastalık olarak kabul edilmemekle beraber vücutta farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkan bir tepki mekanizması veya herhangi bir hastalığın semptomu olarak ortaya çıkabilmektedir. Çocuklardan yetişkin bireylere kadar herkes de görülebilen rahatsızlık, çoğu zaman geçici olabilmekle beraber bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarının bir işareti olarak da görülebilmektedir.
Mide bulantısının geçmesine yardımcı birkaç önemli yöntem bulunmaktadır. Mide bulantısını tedavi edici veya önleyici ilaç kullanımı veya evde uygulanabilecek bazı pratik yöntemler bunlar arasında sayılabilir. Ancak kronik hal almış mide bulantısı vakaları için mutlaka ilgili hekime kontrol olmak gerekmektedir.
Özellikle kaygı ve endişe ile birlikte gelişen daha çok psikolojik nedenli mide bulantısı vakalarında meditasyon ve egzersiz uygulamaları yararlı olabilmektedir. Bununla birlikte, temiz hava da yavaşça nefes alıp vermek, zencefil ya da papatya çayı içmek veya nane yağı, limon koklamak gibi pratik yöntemlerde mide bulantısına iyi gelebilmektedir.
Mide Bulantısı Nedenleri Nelerdir?
Mide bulantısının birçok nedeni olabilmektedir. Mide bulantısı sadece mide kaynaklı rahatsızlıklar veya sindirim sistemi rahatsızlıklarından değil birçok farklı unsura bağlı olarak da görülebilmektedir. Bazı besinlerin yan etkileri, psikolojik sebepler ve susuz kalmak gibi durumlar da mide bulantısına sebebiyet verebilmektedir.
Mide bulantısına neden olabilecek bazı önemli faktörlere şu şekilde değinebiliriz;
- Gıda zehirlenmeleri
- Ülser
- Gastrit
- Bağırsak tıkanıklığı
- Bağırsak enfeksiyonu
- Böbrek ve idrar yolu rahatsızlıkları
- Migren
- Kalp krizi
- Beyin tümörü veya beyin travmaları
- Apandisit
- Kulak enfeksiyonu
- Vertigo (baş dönmesi)
- Kanser ve kanser tedavi süreçleri
- Psikolojik rahatsızlıklar
- Kandaki kalsiyum düzeyinin yüksek olması
- Araç ve deniz tutması
- Tansiyon ve şeker düşmesi
- Safra kesesi taşı
- Çölyak hastalığı
- İlaç kullanımı
- Kötü koku
- Hamilelik süreci
- Sıvı kaybı
Bazı baharatlı ve yağlı besinlerin tüketilmesiMide bulantısı tek başına bir hastalık olarak kabul edilmemektedir. Altta yatan farklı rahatsızlıklara veya nedenlere bağlı olarak daha çok bir belirti olarak mide bulantısı ortaya çıkmaktadır.
Mide Bulantısı ve Kusma Çeşitleri Nelerdir?
Mide bulantısı ve buna bağlı olarak gelişen kusma vakalarının çeşitleri bulunmaktadır. Bunlar genel olarak; santral tip, kronik tip, periferik tip, fizyolojik tip, psikojenik tip ve akut tip olmak üzere 6 başlığa ayrılabilir.
Özellikle kronik tip mide bulantısı ve kusma türünde uzun süreli etkilerin sürdüğü görülmektedir. Bu gibi durumlarda mutlaka sağlık kuruluşuna gitmek gerekir. Bununla birlikte, klinik olarak bir haftadan az süren mide bulantısı ve kusma akut tip olarak kabul edilmektedir.
Mide Bulantısına Ne İyi Gelir?
Mide bulantısının altta yatan başka bir hastalığın belirtisi olmadığı durumlarda evde uygulanabilecek bazı pratik yöntemler rahatsızlığa iyi gelebilmektedir. Bununla birlikte mide bulantısının tedavisinde altta yatan nedenin tespit edilmesi büyük önem teşkil eder.
Mide bulantısının ortaya çıkma nedenine bağlı olarak neyin iyi geldiği değişebilmektedir. Zencefil, nane limon, ve papatya çayı gibi bitkisel yöntemler, derin nefes alıp vermek, hafif ve kokusu olmayan gıdalar ve bol miktarda su içmek gibi uygulamalar mide bulantısına iyi gelebilmektedir. Bununla birlikte, tuzluk kraker veya ekmek gibi hafif atıştırmalıklar da mide bulantısına iyi gelebilmektedir.
Mide bulantısının kronik ve ciddi olduğu durumlarda mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekmektedir. Mide bulantısına iyi gelebilecek bazı önemli unsurlara şu şekilde değinmek mümkündür;
- Bulantı hissi durumunda temiz havaya çıkıp derin nefes alıp vermek
- Az tuzlu kraker, patates ve muz gibi nispeten daha hafif yiyeceklerin tüketilmesi
- Mide aktivitesini düzenlemeye yardımcı protein bakımından zengin bir beslenme düzenine sahip olmak
- Özellikle limon sindirime oldukça faydalı bir besindir. Patates de mide bulantısına iyi gelebilen önemli bir besin olarak karşımıza çıkmaktadır.
- Zencefilin mide bulantısına karşı etkili olduğu gözlenmiştir. Nadiren yan etkisi görülen zencefil, çay olarak tüketilebileceği gibi yemeklerde de kullanılmaktadır.
- Regl döneminden kaynaklanan mide bulantılarında tarçının etkili olduğu görülmektedir.
Mide Bulantısı Nasıl Önlenir?
Mide bulantısını önlemek adına bazı önlemler alınabilmektedir. Seyahat öncesi hafif şeyler yenmesi, bol sıvı tüketimi ve ara ara mola verilmesi, yemeklerin yavaş yenmesi, aşırı yağlı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak mide bulantısını önlemek adına alınması gereken önlemler arasında sayılabilir. Mide bulantısının geçmediği ve ciddi seyrettiği durumlarda mutlaka hekime başvurulmalıdır.
Bunlarla birlikte mide bulantısını önlemek adına yapılabilecek bazı önemli unsurlara şu şekilde değinebiliriz;
- Yemekten hemen sonra fiziksel aktiviteden uzak durmak
- Protein bakımından zengin bir diyete sahip olmak
- Gazlı içecekler, yağlı ve baharatlı besinlerin fazlaca tüketilmemesine özen göstermek
- Yemeklerden sonra baş kısmı hafif yüksekte olacak biçimde uzanmak
- Soğuk ve sıcak gıdaları birbirleri adına tüketmekten kaçınmak
- Gün içerisinde bol su tüketimine dikkat etmek
- Sürekliliği olan mide bulantısı durumunda B6 vitamin takviyesi almak
- Aşırı sıcak ve nemli ortamlarda bulunmaktan uzak durmak
- Öğünleri yavaş ve küçük biçimde tüketmeye özen göstermek
- Özellikle sindirimi zor gıdaları tüketmemek
