Beyin Tümörleri Nedir? Belirtileri Nelerdir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Paylaş

Vücudun herhangi bir dokusunda veya bölgesindeki hücrelerin kontrolsüz bir biçimde büyümeleri veya çoğalmalarına tümör/kanser denilmektedir. Vücudun diğer bölgelerinde olduğu gibi beyinde, beynin içinde veya çevresindeki dokularda da bu şekilde tümör oluşumu görülebilmektedir.

Her tümör aynı oranda tehlikeli olmasa da beyin için bu durum biraz farklı olabilmektedir. Her ne kadar beyin tümörlerinin hepsi öldürücü özellik taşımasa da mutlaka izlenmeli ve gerekli durumlarda müdahale edilmelidir.

Beyin tümörlerinin oluşumu; beynin kendi içerisindeki dokularda tümör oluşumu veya vücudun diğer organlarından beyne sıçraması şekilde iki biçimde ele alınabilir. Beynin kendi hücrelerinden gelişen beyin tümörü de iyi (malin) ve kötü (benin) huylu olarak ikiye ayrılmaktadır.

Genel olarak iyi ve kötü huylu olmak üzere ayırdığımız beyin tümörlerinin tedavisinde erken teşhis hayati rol oynamaktadır. Her beyin tümörü aynı derecede tehlikeli olmadığı için doğru müdahale önem arz eder.

Beyin tümörlerinin görülme sıklığı gün geçtikçe kayda değer bir artış göstermektedir. Diğer birçok kanser türünde olduğu gibi bunun net bir sebebi olmamakla beraber birçok farklı unsurun beyin tümörü oluşumunda etken olduğu görülmektedir.

Beyin tümörleri oluşumu yaş ve cinsiyete göre de değişiklik gösterebilmektedir. Örneğin kadınlarda iyi huylu olan tümörlerin daha sık görülebildiği belirlenmiştir. Hemen hemen her yaş aralığında görülebilen beyin tümörlerinde, kötü huylu tümörler çocuklarda ve 60 yaş üzerinde daha fazla görülmektedir.

Beyin tümörü tedavisinde erken teşhisin büyük önem teşkil ettiğine değindik. Bu sebeple, beyin tümörlerinin en önemli belirtileri olan; bulantı, kusma ve şiddetli baş ağrısı gibi semptomlara duyarlı olmak ve ilgili kontrolleri yaptırmak gerekmektedir.

Beyin Tümörü Nedir?

Diğer organlarımızda da olduğu gibi, beynimizde yer alan hücrelerin kontrolsüz biçimde büyüyüp çoğalmalarını beyin tümörü olarak tanımladık. Beyin dokusunun kendisinden, beyni çevreleyen kafatası kemiğinden veya kafatası çevresindeki dokuda oluşan tümörlere birincil (primer) beyin tümörleri denilmektedir.

Bununla birlikte, vücudumuzun herhangi başka bir bölümünde oluşan ve metastaz yaparak beyne kadar ulaşarak meydana gelen beyin tümörüne ise ikincil (sekonder) beyin tümörü adı verilmektedir. Birincil (primer) beyin tümörleri; iyi huylu ve kötü huylu olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. 

Her yaşta görülebilen beyin tümörleri kafatasının içerisinde anormal bir basınca neden olurlar. Bu basınç ile beynin işlevlerinde birtakım kısıtlamalar söz konusu olmaktadır. Bununla birlikte yine birtakım rahatsızlık belirtileri kendini gösterir.

Beyin tümörü hastalarının birçoğunda görülen uzun süreli ve şiddetli baş ağrıları hastalığın en yaygın belirtisi olarak dikkat çekmektedir. Beyin tümörü tedavisinde erken teşhis hayati rol oynar ancak her beyin tümörünün de öldürücü etki de olmadığını belirtmek gerekir.

Tam olarak beyin tümörüne neyin sebep olduğu bilinmemekle birlikte, beyin tümörü oluşumunda bir takım kritik unsurlar baş gösterir. Irk, yaş, cinsiyet ve aile öyküsü gibi hastalık üzerinde etkili faktörler önem teşkil etmektedir.

Beyaz ırkta daha fazla görüldüğü bilinen beyin tümörleri, 70 yaş üzeri kişilerde de daha fazla gözlenmektedir. Ayrıca; çocuklarda ve 10 yaş altındakilerde beyincik ile ilgili tümörlere daha sık rastlanılmaktadır. Yine ailede daha önce beyin tümörü olan kişilerde hastalığın görülme ihtimali daha fazladır.

Beyin Tümörü Nasıl Oluşur?

Beyin tümörleri, diğer tümör/kanser türlerinin oluşumu gibi, hücrelerin kontrolsüz biçimde büyümeleri ve çoğalmaları neticesinde oluşmaktadırlar. Tümör olarak tanımlanan bu kitlelerin tam olarak neden oluştukları belirlenememiştir.

Beyin tümörüne neden olan unsurlar günümüzde halen araştırma konusu olmaktadır. Ancak bazı faktörlerin beyin tümörlerinin oluşumu üzerinde etkileri olduğu bilinmektedir. Beyin tümörü oluşumunda etkisinden söz edebileceğimiz bazı önemli faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz;

  • Genetik faktörler, ailede beyin tümörü rahatsızlığı görülmüş olması
  • Sigara, alkol gibi zararlı alışkanlıklar
  • HIV vb. çeşitli virüsler
  • Radyasyon veya çeşitli zararlı kimyasallara maruz kalma

Beyin Tümörü Çeşitleri Nelerdir?

Beyin tümörleri en genel olarak 2 türe ayrılmaktadır. Bunlar; birincil (primer) ve ikincil (seconder) diye bilinmektedir. Birincil (primer) beyin tümörleri ise; iyi huylu ve kötü huylu olmak üzere ikiye ayrılır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) beyin tümörlerini, oluşum yerleri ve biçimlerine göre 7 ana kategori altında sıralamaktadır. Bu ana kategorilerin altında 30’ dan fazla beyin tümörü tipini saymak mümkündür. Beynin içinde oluşan tümörlerin merkezi sinir sistemi ile ilişkileri ayrımın en büyük nedenlerindendir.

İyi Huylu (Benign) Tümörler

Beyin hücreleri kaynaklı oluşmayan tümörlere iyi huylu denilmektedir. İyi huylu tümörler çok yavaş çoğalır ve beyin dokusundan ayırt edilebilirler. Böylelikle iyi huylu tümörlerin tamamı veya tamamına yakını cerrahi operasyon ile çıkarılmaya elverişlidir.

Cerrahi müdahale sonrası iyi huylu tümörlerin tekrar oluşumu düşük olasılıklıdır. Ancak tümörün iyi huylu da olsa meydana geldiği yere ciddi baskı yapabilir ve bu baskı sonucu birtakım hasarlara neden olabilir.  İyi huylu beyin tümörlerinin zamanla kansere dönüşmeleri olasıdır.

Kötü Huylu (Malign) Tümörler

Beyin hücreleri kaynaklı oluşan kötü huylu beyin tümörleri iyi huylu tümörlere göre çok daha hızlı çoğalırlar ve beyin dokusundan ayırt edilmeleri zor olabilir. Bu sebeple cerrahi müdahale ile alınmaları zor olmaktadır.

Beyin dokusundan ayırt edilmesi zor olan kötü huylu beyin tümörlerinin cerrahi müdahalesi, mevcut dokuya da zarar verilme olasılığı yüksek olduğundan ciddi fonksiyon kayıplarıyla sonuçlanabilmektedir.

Vücudun herhangi bir bölgesinden beyin dokusuna yayılan, metastaz yapan tümörlerde kötü huylu olarak kabul edilmektedir. Kötü huylu beyin tümörlerinin tedavisi; tümörün yayılım alanı, tipi, yerleştiği bölge gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak belirlenmektedir.

Beyin Tümörü Belirtileri Nelerdir?

Beyin tümörleri belirtileri çeşitli faktörlere bağlı olarak kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Ancak kafatası içerisine yerleştikleri için, kafatasında basınç artışına neden olarak; şiddetli baş ağrısı, kusma ve bulantı gibi yaygın belirtiler görülebilmektedir.

Bununla birlikte; beyin tümörünün belirtileri olarak sayabileceğimiz bazı ana semptomlara şu şekilde değinebiliriz;

  • Şiddetli baş ağrısı
  • Uyuşma, yürüme bozukluğu
  • Mide bulantısı ve kusma
  • Bilinçte kayıplar ve kişilik değişiklikleri
  • Hareket de kısıtlılık
  • Bulanık ve çift görme gibi görme bozuklukları
  • Dengesizlik, bayılma atakları

Çeşitli hormonal bozukluklarda beyin tümörü belirtileri arasında sayılabilmektedir. Bununla birlikte yukarıda sayılan belirtilerin gözlendiği durumlarda mutlaka ilgili hekime danışılmalıdır.

Beyin Tümörü Nasıl Teşhis Edilir?

Beyin tümörlerinin teşhis etmek ilerleyen teknolojik imkanlar ile oldukça rahat olabilmektedir. Öncelikle kişinin şikayetleri, öyküsü dinlenir ve nörolojik muayene ile teşhis süreci devam eder.

Beyin tümörü teşhisi konulmasında görüntüleme yöntemleri etkili biçimde kullanılmaktadır. Manyetik Rezonans (MR) ve beyin tomografisi tümörün teşhisinde öncelikle kullanılan görüntüleme yöntemleridir. Beyindeki anormalliklerin tespiti bu testler ile yapılabilmektedir.

Manyetik rezonans (MR) ayrıntılı görüntüleme imkanı sunarak beynin biyokimyasal ve anatomik durumu hakkında bilgi verir. Beyin tomografisi (bilgisayarlı tomografi, BT) ise acil durumlar için daha hızlı şekilde görüntüleme imkanı sunar.

Bunlarla birlikte; beyin grafisi, anjiyografi, kan testleri ya da biyopsi uygulamaları da beyin tümörü tanısında yararlanılabilen diğer teşhis yöntemlerindendir.

Beyin Tümörü Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Beyin tümörü tedavisinde tercih edilecek yol haritasının kişiye özel olması önem teşkil etmektedir. Tedavi de temel olarak 3 ayrı yöntem bulunmaktadır. Bunlar; cerrahi operasyonlar, ilaçla tedavi (kemoterapi) ve ışın tedavisi (radyasyon) olarak belirtilebilir.

Cerrahi Yöntem

Cerrahi operasyonlar beyin tümörü tedavisinde günümüzde oldukça yaygın tercih edilen ve başarıyla da sonuçlanabilen tedavi yöntemidir. Cerrahi yöntemde amaç tümörün tamamen veya kısmen çıkarılması olabilir. Bu operasyonlar, biyopsi ve mikroskop ile gerçekleşen mikrocerrahi uygulamalardır.

Mikrocerrahi yöntemde amaç genellikle tümörün tamamının çıkarılmasını sağlamaktır. Kafa içi basıncı azaltmak ve tümörün meydana getirdiği semptomları gidermek için mikrocerrahi tercih edilmektedir.

Cerrahi yöntemle çıkarılması mümkün gözükmeyen tümörlere biyopsi yapılmaktadır. Tümörün durumunu ve tedavi yöntemini belirlemek adına biyopsi uygulamaları tercih edilmektedir.

Kemoterapi

Kötü huylu yerleşim gösteren tümörlerde, genel olarak ilaçla tedavi (kemoterapi) uygulamaları tercih edilmektedir. Genellikle hastanın ömrünün uzaması ile neticelenir. Temel amaç hastalara belirli aralık ve dozlarda verilen ilaçlarla hücrelerin çoğalmasının önüne geçmektir. 

Radyoterapi

Genellikle kötü huylu tümörlerde tercih edilen bir diğer yöntem ise ışınla tedavi, radyoterapi uygulamalarıdır. Belli aralık ve dozlarda uygulanan X veya gamma ışınları ile tümörün çevresindeki sağlıklı dokuya zarar vermeden kanserli hücrelerin çoğalmasını engellemek veya kanserli hücreleri tamamen yok etmek hedeflenir.

Radyoterapi, radyasyon uygulamaları özellikle beyin tümörleri tedavisinde uzun süredir kullanılan bir yöntemdir. Ayrıca, radyocerrahi genel adı verilen tedavi uygulamaları da beyin tümörleri tedavisinde tercih edilebilen yöntemler arasındadır.