Hamilelik ya da gebelik, cinsel ilişki sonucunda kadın yumurtasının erkek üreme hücresi solan spermle döllenmesi sonucu başlayan ve ortalama 37-40 hafta süren bir süreci tanımlamaktadır. Hamilelik komplike bir süreçtir ve bu süreci etkileyen birçok farklı unsur olabilmektedir.
Hamileliğin bazı önemli belirtileri bulunmaktadır. Bunlara; adet gecikmesi, memelerde hassasiyet ve şişkinlik, sık idrara çıkılması ve mide bulantısı örnek olarak verilebilir. Hamileliğin belirtileri genellikle ilk 1-2 haftada kendini göstermeye başlar.
Adet döngüsünün gecikmesi hamileliğin en önemli belirtisi olarak görülse de gebeliğin erken döneminde görülebilen bazı semptomlarda hamileliği işaret edebilmektedir. Ancak bu belirtiler her kadında aynı şekilde seyretmeyebilir bu sebeple hamileliğin tespiti için kan testi yaptırmak gerekmektedir.
Hamilelik Nedir?
Hamilelik veya gebelik, erkeğin spermi ile kadının yumurtalıklarından atılmış olan yumurtanın döllenmesi sonucu ortaya çıkan fetusun kadın organ ve dokularında değişiklikler meydana getirerek doğuma kadar yaklaşık 9 aylık sürece verilen addır.
Döllenmenin meydana geldiği andan 8. haftanın sonuna kadar geçen döneme embriyotik dönem adı verilir. Bundan sonraki doğuma kadar olan döneme ise fetal dönem denilmektedir. Gebelik kadında döllenmenin gerçekleştiği ilk gün içinde belirlenebilir. Adet düzensizliği tamamlanana kadar vücudun ürettiği her yumurta döllenmeye daha uygun olmaktadır.
Hamileliğin en önemli belirtisi kadındaki adet gecikmesi olarak bilinmektedir. Ancak her adet gecikmesi gebeliğe işaret olmayabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri, stres, psikoloji ve bazı rahatsızlıklar adet düzeni üzerinde etkili olabilmektedir.
Adet gecikmesinin yanı sıra; mide bulantısı ve kusma, yorgunluk ve bitkinlik, idrar ile ilgili şikayetler ve de duygusal anlamdaki değişimlerde hamileliğin belirtileri arasındadır. Hamilelik sürecinde beklenen doğum tarihi son adet kanamasının ilk gününden yaklaşık 40 hafta sonra gerçekleşmektedir. Doğum genellikle 37 ve 42. haftalar arasında olur.
Gebelik dönemi 42 haftayı aşarsa anne ve de bebekte komplikasyon gelişme riski önemli ölçüde artmaktadır. Genellikle doğumların %5’i tam gününde, yüzde 50’ si yaklaşık bir hafta farkla ve %90’ı ise yaklaşık 2 hafta farkla olmaktadır. Hamileliğin başlangıcı birkaç yolla tespit edilebilmektedir. Kan testi ile hamileliğin tespiti en yaygın ve de güvenilir olandır.
Hamileliği her biri 3 aya tekabül eden 3 ayrı dönemde incelemek mümkündür. Bu dönemlerden her birine trimester adı verilmektedir. 1. 3 aylık dönemde, hormonlardaki artışa bağlı olarak meme başları ve etrafındaki renkli halka koyulaşır. Düşüklerin çoğu bu dönemde gerçekleşmektedir.
2. 3 aylık dönemde ise 4-6. ayları kapsayan döneme denk gelmektedir. Bu dönemde bebeğin cinsiyetinin belirlenmesi mümkün olmaktadır. 3. 3 aylık dönem ise hamileliğin en çok kilo alınan evresi olarak bilinmektedir. Bu dönemde idrar kaçırma ve bel ağrısı görülebilmektedir.
Hamilelik Belirtileri Nelerdir?
Hamileliğin belirtileri genellikle gebeliğin ilk 1-2 haftası içinde görülmektedir. Hamileliğin 1. ve 2. haftaları arasında hafif kanamalar meydana gelebilmektedir. Bu genellikle hamileliğin en erken belirtisi olarak görülmektedir.
Hamilelik belirtileri ve belirtilerin ortaya çıkış süreleri aslında kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. En erken belirtiler, döllenmeyi takip eden 14. gün itibarı ile görülebilmektedir. Zaman geçtikçe daha belirgin hamilelik belirtileri kendini gösterir. Hamilelik ve adet öncesi ortaya çıkan birtakım belirtiler birbirine benzer olduğundan karıştırmamak gerekir.
Hamileliğin en yaygın belirtileri; adet gecikmesi, mide bulantısı, koku hassasiyeti, sık idrara çıkma ve iştah kaybı gibi belirtiler olmaktadır. Belirtilerin süresi ve şiddeti kişiden kişi farklılık göstermekle birlikte hamilelik sürecinde yaygın olarak gözlenen bazı önemli belirtilere şu şekilde değinebiliriz;
- Göğüs ve göğüs uçlarında hassaslık
- Adet gecikmesi
- Sık idrara çıkma
- Koku hassasiyeti
- Baş dönmesi, halsizlik
- Aşerme, mide bulantısı
- Duygusal açıdan dengesizlik
- Vajinal akıntı
- Sırt veya belde görülebilen ağrı
- Şişkinlik
- Vücut ısısında artış, kalp hızında artış
- Çarpıntı hissi
- Memenin uç kısmında koyulaşma
Her gebelik sürecinin kişiye özel olduğunu ve her belirtinin her zaman her anne adayında görülmeyeceğini unutmamak gerekir. Bununla birlikte belirtilerin sıklığı ve şiddeti de kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir.
Hamileliğin İlk Haftasında Ne Olur?
Hamileliğin ilk haftasında döllenme ve yumurtlama işlemi henüz tamamlanmadığından bebek oluşmamıştır. Bu nedenle belirgin semptomlar görülmeyebilir. Adet döneminin gecikmesine bağlı olarak karın veya bel krampları, meme hassasiyeti, mide bulantısı, yorgunluk ve duygu değişimleri görülebilmektedir.
Hamilelik süreci son adet kanamasının son gününden yaklaşık 40 haftayı kapsayan dönem olarak bilinmektedir. Hamileliğin ilk haftası döllenme sonrasındaki ilk hafta değil son adet tarihinden itibaren başlayan 1 haftayı temsil etmektedir. Hamileliğin ilk günü, kadının yaşadığı son adet kanamasının ilk gününden itibaren başlar bu sebeple ilk haftada kadın henüz hamile kalmış sayılmaz.
Hamileliğin ilk haftasında bir yandan adet kanaması devam ederken diğer taraftan döllenme sonucunda embriyoyu meydana getirecek yumurtanın olgunlaşması için vücut kendini hazırlar. Adet dönemine bağlı olarak ilk 1 haftada karın, bel ve kasıklarda ağrı görülebilmektedir.
Genel olarak gebelik son adet gününün ilk gününden itibaren hesaplanmaktadır. Gebeliğin haftası da buna göre belirlenir. Bununla birlikte döllenmeden 1 hafta sonra yapılan hamilelik testleri ile gebelik durumu belirlenemez. Böyle bir şüphe halinde herhangi bir sağlık kuruluşuna başvurup kesin sonucu öğrenmek gerekir.
Bununla birlikte hamileliğin ilk haftalarında yapılması gerekenlere şu şekilde değinebiliriz;
- Sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen gösterilmeli
- Stresten uzak durulmalı
- Egzersiz yapılmalı
- Sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıklar terkedilmeli
- Gerekli vitamin takviyelerine başlanmalı
- Uyku düzenine dikkat edilmeli
- Gebelik planı öncesi gerekli doktor muayenelerinin yapılması
Hamilelik Testi Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?
Evde yapılan hamilelik testleri genellikle adet gecikmesinden bir hafta sonra sonuç verebilmektedir. Bu testlerin hassasiyeti düşüktür çünkü idrarda gebelik hormonu (Beta- HCG) değerlendirildiğinden sonucun pozitif olması için kan tahliline göre daha fazla yükselme görülmesi gerekir.
Kan tahlili ile Beta- HCG değerine bakılması kesin sonuç vermektedir. Kanda gebelik hormonunun pozitifleşmesi en erken ilişkinden 9-12 gün sonra görülmektedir. 5 IU/L’ nin altındaki değerler negatif, 5-10 IU/L arası değerler şüpheli ve 10 IU/L üzeri değerler ise pozitif olarak kabul edilmektedir.
Hamilelik testi, idrar örneği içine test çubuğu daldırılarak yapılmaktadır. Doğru sonuç için yaklaşık 15 dk. Beklemek gerekir. Bu süre sonunda test çubuğunda çift çizgi görülürse bu durum testin pozitif yani kişinin hamile olduğunu gösterir. Hamilelik testi günün herhangi bir saatinde yapılabilmektedir.
Erken Hamilelik Belirtileri Nelerdir?
Erken hamilelik belirtileri beklenen adet döneminin gecikmesi akabinde meydana çıkan fizyolojik ya da duygusal değişimleri ifade etmektedir. Erken hamilelik belirtileri adetten hemen önceki günlerde görülen belirtiler ile de karıştırılabilmektedir.
Genel olarak gözlenen erken hamilelik belirtilerine şu şekilde değinmek mümkündür;
- Artan vajinal akıntı
- Sık idrara çıkma
- Halsizlik, yorgunluk ve uyuklama hali
- Duygu durum değişiklikleri
- Kokuya karşı hassasiyet, kusma ve mide bulantısı
- Lekelenme, kramplar
- Memede meydana gelen değişimler.
