MS Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Multipl skleroz (MS), sinirlerin etrafını saran ve ‘miyelin’ adı verilen kılıfı etkileyen önemli bir merkezi sinir sistemi hastalığıdır. MS hastalığı bağışıklık sistemi hücrelerinin miyelin kılıfına ve merkezi sinir sisteminin çeşitli yapılarına zarar vermesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu hastalıkta merkezi sinir sisteminin herhangi bir yerine tutulum olabilmektedir. MS hastalığı, genellikle yeni belirtilerin ortaya çıktığı atak dönemleri ve ardından gelen ataksız dönem ile kendisini gösterir.

MS hastalığı; denge bozuklukları, kas güçsüzlüğü ve yürüme ve konuşma aksaklığı olarak kendisini gösterebilmektedir. Özellikle merkezi sinir sistemini etkilediği bölgeye göre hastalığın şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Hastalığın henüz kesin bir tedavi yöntemi olmasa da kişinin yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlayan çeşitli tedaviler uygulanmaktadır.

MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Nedir?

Multipl skleroz ya da MS hastalığı, merkezi sinir sistemini oluşturan beyin, beyin sapı ve omurilikte yer alan sinir dokularının vücudun bağışıklık sistemi tarafından tehdit olarak algılanması sonucunda gelişen önemli bir nörolojik rahatsızlıktır. Nörolojik rahatsızlıklar kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen sağlık sorunları arasında yer alır. Bu hastalıklar arasında sinir dokusuna ait miyelin kılıfın tahribatına bağlı olarak gelişen hastalıklar da bulunur. Bu hastalıklar arasında ise toplumda en sık görülenlerin başında multiple skleroz gelmektedir.

MS hastalığı beyin, omurilik ve göz sinirlerine etki edebilen kronik bir rahatsızlıktır. Hastalık, kas kontrolü, denge, görme ve diğer temel vücut fonksiyonları üzerinde etkili olmaktadır. Hastalığın şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülen MS, günümüzde dünyada ve ülkemizde görülme sıklığı artan nörolojik hastalıklardandır. Özellikle hareket ile ilgili problemler, denge bozukluğu, görme problemleri, güçsüzlük, konuşma ve kısmı felç gibi semptomlar hastalık ile karakterize olmuştur.

Beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sisteminde bulunan sinirlerin çevresini miyelin kılıfı sarmaktadır. Miyelin kılıfın zarar görmesi ile ortaya çıkan MS hastalığı, özellikle sinirlerden gelen uyaranların merkezi sinir sistemine iletilmesini yavaşlatabildiği gibi tamamen iletilemez duruma da gelebilmektedir. Hastalığın nedeni tam olarak saptanamasa da; daha önce geçirilmiş enfeksiyonlar, genetik ve çevresel faktörler ve etnik köken gibi unsurların etkili olduğu düşünülmektedir.

Hemen her yaş kişide ortaya çıkabilen MS hastalığı, ne kadar erken ortaya çıkarsa vücutta o kadar fazla tahribata neden olmaktadır. Bu nedenle, MS hastalığının erken teşhisi ve tedavisinin planlanması hastanın yaşam kalitesinin artırılması adına önem teşkil eder. MS hastalığının tedavisi amaçlı uygulanan farklı yöntemler bulunmaktadır. Bununla birlikte, MS hastalığının teşhisinde kullanılabilecek spesifik bir tanı testi bulunmamaktadır. MS hastalığında görülebilen belirtiler diğer nörolojik rahatsızlıklar ile benzerlik gösterebilmektedir.

MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Nedenleri Nelerdir?

MS hastalığının tam nedeni henüz kesin olarak tespit edilememiştir ancak dünya genelinde hastalığın spesifik nedenine ilişkin araştırmalar devam etmektedir. MS hastalığı bağışıklık sisteminin, merkezi sinir sistemi yapılarına saldırması ile gelişen, bağışıklık sistemi kaynaklı bir rahatsızlık olarak bilinmektedir.

MS hastalığının ortaya çıkmasında; çevresel etkenler, önceden geçirilmiş enfeksiyonlar ve genetik yatkınlık gibi unsurlar etkili olmaktadır. MS hastalığı genetik ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesi ile ortaya çıkmaktadır. Her yaşta gözlenebilen hastalığın özellikle 20-40 yaş arasında görüldüğü ve kadınlarda daha sık rastlandığı gözlenmektedir. Bununla birlikte, etnik köken ve kalıtım gibi faktörlerinde hastalık üzerinde etkili olabileceği bilinmektedir.

MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Belirtileri Nelerdir?

MS hastalığı aniden ortaya çıkabilmekte veya çok hafif belirtilerle seyredebilmektedir. MS hastalığının en yaygın görülen erken belirtileri; Kollarda, bacaklarda ve yüzde görülebilen karıncalanma hissi ve güçsüz bacaklar, denge kaybı gibi durumlardır. Erken belirtilerin belirli bir dönem ortaya çıkmaları ve sonrasında tekrar geri dönmeleri olasıdır.

MS hastalığının yaygın olarak gözlenen bazı önemli belirtilerine şu şekilde değinebiliriz;

• Yüz bölgesinde ortaya çıkan karıncalanma ve uyuşma hissi
• Denge kaybı, güçsüzlük, yürümede güçlük çekilmesi
• Hareket bozuklukları
• Duyularda yaşanan kayıplar
• Baş ağrısı
• Hafıza ve dikkat problemleri
• Sık idrara çıkılması
• Duygu durumunda ani değişimler
• Kol ve/veya bacaklarda görülen karıncalanma, uyuşma, yorgunluk ve güçsüzlük hali
• Görme kaybı, işitme kaybı
• Çift görme, demans benzeri bilişsel bozukluklar

MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Nasıl Teşhis Edilir?

MS tanısı; nörolojik muayene, sinir iletiminin ölçüldüğü birtakım testler, beyin omurilik sıvısının incelenmesi ve MR yardımı ile koyulabilmektedir. MS’ in tanı sürecinde kişinin kendinde gözlediği belirtileri hekime detaylı bir şekilde anlatabilmesi önemlidir. Ayrıntılı öykü alınması ve nörolojik muayene en önemli tanı kriterlerindendir.

MS tanısı amacıyla yapılan değerlendirmelerle; denge, güç, koordinasyon ile birlikte zihinsel, duygusal ve dilsel bazı işlevler test edilmektedir. Çeşitli refleksler, görme, yürüme ve diğer duyularla ilgili değerlendirme testleri de bu kapsamda kontrol edilir. Detaylı tanı konulması adına tüm gereklilikler hekim tarafından göz önünde bulundurulmalıdır.

MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Nasıl Tedavi Edilir?

MS’ in tamamen iyileşmesini sağlayacak kesin bir tedavi yöntemi henüz yoktur. Ancak MS tedavisinde yararlanılan 3 tip temel tedavi yöntemi bulunmaktadır. Bunlar; hastalığın belirtilerinin giderilmesine yönelik tedaviler, atak tedavisi ve atakların önlenmesine yardımcı tedaviler olarak gösterilebilir. Bağışıklık sisteminin düzenlenmesine yardımcı ve atak sırasında uygulanan bu tedavi yöntemleri MS hastalığına olumlu etkiler sağlayabilmektedir.

MS hastalığının tedavi yaklaşımları, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilmek ve atakların şiddetini ve sıklığını azaltabilmeyi amaçlamaktadır. MS ataklarının şiddeti ve sıklığına göre çeşitli ilaç tedavileri uygulanabilmektedir. Özellikle hastalığın erken döneminde ataklar kontrol edilebilirse, hastalığın vereceği olası hasarda azaltılabilmektedir. Bununla birlikte, çeşitli ilaç tedavilerinin yanı sıra fizik tedavi gibi uygulamalarda kişinin yaşam kalitesini artırabilmektedir. MS hastalığının tedavisine ataklar sırasında geç kalmadan başlamak önemlidir. Özellikle erken dönemde başlayan tedavi hastalığın hasar bırakma oranını düşürebilir.