Kalbin düzensiz bir biçimde atmasına aritmi ya da kalp ritim bozukluğu denilmektedir. Kalp ritim bozukluğu genellikle kişinin kalbinin hızlı veya yavaş atması biçiminde gerçekleşir ve genellikle zararsız olarak kabul edilmektedir. Kalbin hızlı biçimde atmasına taşikardi ya da kalp çarpıntısı denilirken düşük kalp atışına ise bradikardi denilmektedir. Çoğu kalp ritim bozukluğu ciddi sonuçlara yol açmazken bazı durumlar hayati tehlike doğurabilmektedir.
Kalp aritmisi, kişide kanat çırpan kuş ya da yarışan at hissi uyandırabilmektedir. Aynı zamanda hafif düzeyde zararı olmayan kalp atımları olarak da duyulabilmektedir. Bunun yanı sıra, kalp atım hızının gün içinde birtakım değişkenlikler göstermesi normalde görülebilmektedir. Özellikle egzersiz ve fiziksel aktivite sırasında kalp hızında artış beklenirken uyku sırasında kalp atım hızı yavaşlayabilmektedir. Kalp ritim bozuklukları çeşitli nedenlerden ortaya çıkabilmektedir. Rahatsızlığın tedavisinde özellikle hastalığın altında yatan nedenin tespit edilerek iyileştirilmesi büyük önem teşkil etmektedir.
Kalp Ritim Bozukluğı (Aritmi) Nedir?
Kalp, dokusunda yer alan hücrelerdeki elektriksel aktivite temelli düzenli kasılarak çalışan bir organdır. Sağlıklı bir kişide kalp belirli bir düzen ve hızda atarak vücudun fizyolojik ihtiyaçlarının karşılanmasında hayati bir rol oynamaktadır. Çeşitli nedenlerden dolayı kalbin ritminde düzensizlik yaşanırsa vücuda kan pompalama işlevinde birtakım aksaklıklar görülebilmektedir. Kalp atımlarının düzensiz hale gelmesine kalp ritim bozukluğu veya aritmi denilmektedir. Kalp ritim bozukluğu sırasında kalp çok hızlı, çok yavaş veya düzensiz atabilmektedir.
Birçok aritmi durumu zararsız olarak görülsede, bazı durumlarda hayati risk de teşkil edebilmektedir. Kalpte görülen ritim bozuklukları, kalp hızına veya kalp atımının düzensizliğine bağlı olarak farklı türlere ayrılmaktadır. Bununla birlikte, kalp ritim bozukluklarının çeşitli nedenleri vardır. Özellikle fizyolojik koşullar, birtakım sağlık sorunları ve çevresel etkiler bu nedenler arasında gösterilebilmektedir. Aritmi, rahatsızlığın altında yatan nedenine bağlı olarak farklı şekilde gelişim gösterebilmekte ve belirtilere yol açabilmektedir. Kalp ritim bozukluğunda genellikle çarpıntı, nefes darlığı, göğüs ağrısı, yorgunluk ve baş dönmesi gibi belirtiler gözlenebilmektedir.
Aritmi genellikle kalp rahatsızlığı olanlarda daha sık görülmektedir ancak bazı durumlarda kalp rahatsızlığı olmayanlarda da izlenebilmektedir. Bu sebeple kişiye öncelikli aritmi teşhisi konulmakta ve daha sonrasında hastalığın altında yatan neden araştırılmaktadır. Aritminin kesin teşhis edilebilmesi ve altında yatabilecek kalp rahatsızlığının belirlenmesi adına birtakım testler uygulanmaktadır. Hastalığın tedavi sürecinde özellikle altta yatan nedenin tespit edilmesi önem arz etmektedir. Tedavi sürecinde genelde öncelikle kalp ritim bozukluğu adına kullanılan çeşitli ilaçlar yer almaktadır.
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Neden Olur?
Kalp ritim bozuklukları, fizyolojik sorunlar, bazı sağlık sorunları veya çevresel etkiler nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Aynı zamanda, kalp ritim bozukluklarının en yaygın nedenleri arasında viral hastalıklar, kafein içeren içeceklerin aşırı tüketimi, stres, bazı ilaçların kullanımı ve yoğun egzersiz gibi sebepler gösterilebilir.
Bununla birlikte, kalp ritim bozukluğuna neden olabilecek bazı önemli unsurlara şu şekilde değinebiliriz;
- Genetik nedenler
- Kalp hastalıkları
- Anatomik kaynaklı sağlık sorunları
- Stres
- Sıvı kaybı
- Akciğer hastalıkları
- Alerji
- Yüksek tansiyon
- Böbrek yetmezliği
- Tiroit hastalıkları
- Kansızlık
- Sigara, alkol ve uyuşturucu benzeri madde bağımlılığı
- Diyabet
- Uyku apnesi
- Enfeksiyonlar
- Şiddetli kronik ağrı durumu
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Türleri Nelerdir?
Kalp ritim bozukluğu, kalbin normal atış ritminden sapması anlamına gelmektedir. Bu nedenle kalp, çok hızlı, çok yavaş veya düzensiz bir biçimde atabilir. Birçok farklı türde kalp ritim bozukluğu olabilmektedir. Bununla birlikte, kalbin hızlı atmasına taşikardi, yavaş atmasına ise bradikardi denilmektedir.
Kalp ritim bozukluğu türlerine şu şekilde değinebiliriz;
Supraventriküler aritmiler: Karıncıkların üzerindeki kulakçıklarda meydana gelen aritmi türlerinin genel ismidir.
Ventriküler aritmiler: Kalbin ventriküllerinde veya alt odacıklarında başlayan kalp ritim bozukluğu türleridir.
Taşikardi: Kalbin olması gereken ritminden daha hızlı bir biçimde atması taşikardi olarak isimlendirilmektedir. Kalp atım hızının dakikada 100’ ün üzerine çıkması taşikardi olarak değerlendirilebilir.
Bradikardi: Kalbin olması gerekenden daha yavaş bir ritme sahip olması olarak tanımlanmaktadır. Bradikardi durumunda kalp atış hızı dakikada 60’ ın altına düşmektedir.
Uzun QT Sendromu: Doğuştan gelen kalp ritim bozukluğu olarak tanımlanabilmektedir. Bazı durumlarda kalp atış hızını artırabilmektedir. Genetik faktörlerin yanı sıra bazı ilaçların kullanımı da Uzun QT Sendromuna neden olabilmektedir.
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Belirtileri Nelerdir?
Kalp ritim bozukluğu, herhangi bir belirti göstermeden sessiz bir biçimde de seyredebilmektedir. Bununla birlikte, aritmiye neden olan unsura bağlı olarak farklı belirtilerde izlenebilmektedir. Aynı zamanda bazı ritim bozukluğu vakalarında kalbin kanı pompalama işlevi ciddi olarak kısıtlandığından yaşamı tehdit edecek belirtilerde gözlenebilmektedir.
Aritminin bazı önemli belirtilerine genel olarak şu şekilde değinebiliriz;
- Çarpıntı
- Kalbin hızlı atması
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Boyunda ve göğüste rahatsızlık hissi
- Kalp atımlarının hissedilmesi
- Halsizlik, yorgunluk, bitkinlik
- Baş dönmesi, bayılma
- Terleme hali
- Odaklanma güçlüğü
- Kalp atışlarında duraklama ve düzensizlik yaşanması
- Kalp atış hızının hissedilmeyecek kadar düşmesi
- Görüş açısında bulanıklık yaşanması
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Tanısı Nasıl Konur?
Kalp ritim bozukluğu tanısında öncelikle kişinin öyküsü dinlenerek fiziki muayene gerçekleştirilir. Bunun akabinde ise teşhis konulabilmesi adına en çok yararlanılan tetkikler elektrokardiyografi veya EKG olmaktadır. EKG ile kalbin elektriksel aktivitesi incelenebilir ve burada meydana gelen değişiklikler anlık takip edilebilmektedir. Aynı zamanda 24 saatlik EKG olarak da değerlendirilebilen Holter incelemesi de kullanılabilmektedir. Bununla birlikte, röntgen incelemesi ve birtakım kan tetkikleri de teşhis adına kullanılabilmektedir.
Kalp ritim bozukluğu tanısında kullanılan bazı teşhis yöntemlerine şu şekilde değinebiliriz;
- Elektrokardiyogram (EKG)
- Stres testi (efor testi)
- Ekokardiyografi
- Kardiyak kateterizasyon
- Holter cihazı
- Elektrofizyolojik çalışma (EPS)
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kalp ritim bozukluğunun tedavisi, aritminin türüne, kişinin genel sağlık durumuna ve hastalığın derecesine göre değişiklik gösterebilmektedir. Bazı kardiyak aritmi türlerinde tedaviye gerek duyulmayabilir. Kullanılan tedavi seçenekleri arasında; ilaç tedavisi, cerrahi müdahale ve kateterizasyon işlemleri yer almaktadır. Psikolojik nedenlere bağlı olarak gelişen kalp ritim bozuklukları durumunda ise yaşam tarzı değişiklikleri, daha hareketli bir yaşam, stres ile başa çıkabilme ve beslenme kontrolü gibi tedaviye yardımcı uygulamalar ön plana çıkmaktadır.
Kalp ritim bozukluğu tedavisinde kullanılan bazı önemli tedavi yöntemlerine şu şekilde değinebiliriz;
- Kalp ameliyatları
- Yaşam tarzı değişiklikleri
- Kalp ritim bozukluğu ilaçları (antiaritmatik ilaçlar)
- Kateter ablasyonu ve kardiyoversiyon gibi bazı uygulamalar
- Kalıcı kalp pili gibi bazı uygulamalar
- Kardiyoversiyon
- İlaç tedavisi
