Kalp içerisinde 2 büyük ve 2 küçük olmak üzere 4 odacık bulunmaktadır. Sol taraftaki odalar temiz kanın, sağ taraftakiler ise akciğerlere gidecek olan kirli kanın geçmesine yardımcı olmaktadır. Kalp kapakları birtakım unsurlara bağlı olarak çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Doğuştan kalp kapak rahatsızlıkları oluşabildiği gibi sonradan da edinilen kalp kapak hastalıkları bulunmaktadır. Kalp kapak hastalıklarının birçok farklı türü ve derecesi bulunmaktadır.
Kalp kapak hastalıklarının en önemli belirtisi genellikle nefes darlığı olmaktadır. Hastalığın ilk evrelerinde harekete bağlı gelişen nefes darlığı, rahatsızlık ilerledikçe istirahat durumunda da gözlenir. Bir diğer önemli belirti ise kalp ritim bozukluğu olmaktadır. Kalp kapak hastalıklarının tedavisi, rahatsızlığın türüne ve ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Nispeten hafif görülebilecek rahatsızlıkların belirtileri yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi ile kontrol edilebilmektedir.
Kalp Kapak Hastalıkları Nelerdir?
Kalp kapağı, kalpteki odacıklar arasında kan akışını düzenleyen ve tek yönlü geçişi sağlamaktan sorumlu dokulardır. Her bir kalp kapağı, kanın geri akışını engelleyerek doğru yöne gitmesini sağlamaktadır. Kalpte; mitral, aort, triküspit ve pulmoner olmak üzere 4 ana kapak bulunmaktadır. Dolaşım sisteminde bulunan kan, kalbe sağ kulakçıktan girer ve triküspit kapağından geçerek sağ karıncığa aktarılır. Kirli kan temizlenmek üzere pulmoner kapaktan geçerek akciğerlere gönderilmektedir. Oksijen bakımından zengin olan kan mitral kapaktan geçerek sol karıncığa gelir. Buradan da aort kapağından geçerek tüm vücuda aort damarından pompalanır.
Kalpte bulunan kalp kapakçıkları normal fonksiyonlarını yerine getiremediğinde çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilmektedir. Bu kalp kapak hastalıkları doğumsal nedenlere bağlı olarak gelişebildiği gibi, sonradan ortaya çıkan sağlık problemlerine bağlı olarak da gelişim gösterebilmektedir. Kalp kapakları ile ilgili görülen rahatsızlıklar kapakçıkların daralmasına bağlı olarak kan akışının azalması ya da kalp kapakçık yetmezliğine bağlı olarak kanın geriye kaçması şeklinde görülebilmektedir. Tek tek gözlenebildikleri gibi bu rahatsızlıklar birlikte de görülebilmektedir.
Kalp kapak rahatsızlıklarının büyük bir çoğunluğu başlangıç döneminde belirti vermeyebilir. Bu nedenle tanı ve tedavi süreci de gecikebilmektedir. Bu da daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kalp kapağı rahatsızlıklarında genellikle nefes darlığı, yorgunluk ve halsizlik, çarpıntı ve ödem gibi belirtiler görülebilmektedir. Belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve zamanla ilerleyebilmektedir. Kalp kapak rahatsızlıkları mutlaka tedavi edilmelidir. Kalp kapaklarındaki sorunun nedenine ve seviyesine göre uygun tedavi planı oluşturulmalıdır.
Kalp Kapak Hastalıkları Nelerdir?
Kalp kapağı hastalıkları, kalp kapaklarının tam kapanamaması, kalp kapaklarının daralması veya her iki durumun bir arada bulunması biçiminde ortaya çıkabilen hastalıklardır.
Bazı önemli kalp kapağı rahatsızlıklarına şu şekilde değinebiliriz;
- Mitral kapak darlığı
- Mitral kapak yetmezliği
- Aort kapak yetmezliği
- Aort kapak darlığı
- Pulmoner kapak darlığı
- Pulmoner kapak yetmezliği
- Triküspit kapak darlığı
- Triküspit kapak yetmezliği
- Kapaklarda enfeksiyon
Mitral kapak hastalıkları genellikle sinsi seyretmektedir ve erken evrede belirti vermez. Hastalık ilerledikçe kişilerde, çabuk yorulma, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve çarpıntı gibi belirtiler gözlenebilmektedir.
Kalp Kapak Hastalıkları Neden Olur?
Kalp kapak hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olabilecek birçok faktör bulunmaktadır. Doğuştan gelen kalp rahatsızlıkları kalp kapak rahatsızlıklarına neden olabilmektedir. Doğuştan gelen kalp kapak bozukluklarının büyük bir kısmının aort kapağını kapsadığı görülmektedir. Kalp romatizması da kalp kapak hastalıklarının altında yatan diğer bir neden olarak görülebilir. Özellikle gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde ciddi bir sağlık sorunu olarak görülmektedir. Vücut başka bir hastalık olan enfeksiyon ile savaşırken kalp kapaklarında hasar meydana gelebilmektedir.
Kalp kapak hastalıklarının oluşumunda etkili bir diğer faktör ise kalp kapağında meydana gelen enfeksiyon durumudur. Kalp kapaklarında oluşan enfeksiyonlar çeşitli komplikasyonlara neden olabilmektedir. Kalp kapak kısımlarında oluşan kireçlenmeler ve kalınlaşmalar sonucu da kalp kapaklarında darlık meydana gelebilmektedir. Toplumda yaygın olarak görülebilen nedenlerden biri de mitral kapak prolapsusudur. Mitral kapaktaki parçaların fazla uzun ve kalın olmasından kaynaklanır. Bu durum ise kapakta kapanma sorunlarına yol açabilmektedir.
Kalp Kapak Hastalıkları Tanısı Nasıl Konulur?
Kalp kapak hastalıkları genellikle başlangıç evresinde belirtiye yol açmayabilmektedir. Bu sebeple rahatsızlıkların tanı ve tedavisinde gecikmeler görülebilir. Bununla birlikte, kalp kapak hastalıkları durumunda, problemin hangi kapakçığı ilgilendirdiğine bağlı olarak farklı belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Kapaklarda görülen darlıklar ve yetersizlikler nispeten hafifse uzun süre belirti gözlenmeyebilir.
Rahatsızlığın belirtileri genellikle hastalık daha ilerlediğinde ve kalp artık bu yükü taşımakta zorlandığında ortaya çıkmaktadır. Bu aşamada gözlenen önemli belirtiler genellikle bitkinlik, çabuk yorulma, çarpıntı olmaktadır. Kalbe kan aktaran damarlardaki akışın yetersiz ve yavaş olması durumunda ise göğüs ağrısı ortaya çıkabilmektedir.
Bununla birlikte bazı önemli kalp kapağı rahatsızlıkları belirtilerine şu şekilde değinebiliriz;
- Nefes darlığı
- Yorgunluk, bitkinlik ve halsizlik
- Göğüste rahatsızlık hissi veya göğüs ağrısı
- Çarpıntı
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı
- Baş dönmesi veya bayılma durumu
- Görme veya zihinsel fonksiyonlarda görülen aksaklıklar
- Hırıltılı solunum veya öksürük
- Şişlik (ödem)
- Egzersiz kapasitesinde görülen azalma
Kalp Kapağı Hastalıkları Tanısı Nasıl Konulur?
Kalp kapak hastalıkları tanısında ilk olarak hekim muayenesi gerçekleşmektedir. Muayene ile hastanın göğsü dinlenir ve anormal üfürümler tespit edilmeye çalışılır. Bununla birlikte, kesin teşhis konulabilmesi adına çeşitli tetkiklerde uygulanmaktadır. Tanı konulmasında en önemli yöntemlerden biri ekokardiyografidir. Ekokardiyografi yöntemi ile kalp ve kapak yapısı hakkında önemli bilgiler elde edilir.
Bununla birlikte, tanı amacıyla uygulanabilen bazı önemli yöntemlere şu şekilde değinebiliriz;
- EKO (Ekokardiyografi)
- Kateterizasyon
- EKG (Elektrokardiyografi)
- Radyografi
Kalp Kapak Hastalıkları Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kalp kapak hastalıkları olan çoğu kişi basit uygulamalar ve tedavi yöntemleriyle günlük hayatına devam edebilmektedir. Tedavi seçenekleri ise genel olarak; medikal tedavi, girişimsel tedavi ve cerrahi uygulamalar olarak sınıflandırılabilir.
Bu tedavi yöntemlerine genel olarak şu şekilde değinebiliriz;
İlaç tedavisi (medikal tedavi): İlaç tedavileri ya da medikal tedavi genellikle hastada görülen semptomların şiddetini azaltmaya yönelik uygulanmaktadır. Özellikle, kalp ritim bozuklukları, kalbin normalden fazla çalışması gibi durumları asgariye indirmek hedeflenmektedir. Bununla birlikte, ilaç tedavileri kalpteki mekanik kusuru iyileştirmemektedir. Kalp kapak rahatsızlıkların kalbe ve vücuda olumsuz etkileri çeşitli ilaçlar yardımıyla en aza indirilmektedir.
Girişimsel yöntemler: İlaç tedavisinin yeterli olmadığı veya kapaklardaki bozulmanın daha belirgin ve olumsuz sonuçlara yol açtığı durumlarda cerrahi yöntemlere de alternatif olabilecek bazı girişimsel tedavi seçenekleri tercih edilebilmektedir. Günümüzde bu girişimsel yöntemlerden en sık tercih edileni mitral kapak darlığında kullanılabilen balon ile darlığın giderilmesidir. Balonlu bir kateter atardamardan içeri yerleştirilir ve mitral kapağın olduğu bölgeye ulaştırılır. Daha sonra ise mitral kapakta bulunan balon şişirilerek darlığın açılması sağlanır. Genellikle mitral kapak darlığı problemi olan kişilerde uygulanan bir tedavi seçeneğidir.
Cerrahi tedavi: Kişinin kalbindeki kapakların yetersiz olması veya darlığı ileri düzeydeyse ameliyat ile müdahale gerekebilmektedir. Ameliyat gündeme geldiğinde genellikle kapağın tamiri veya bu mümkün değilse bozuk olan kapağın çıkartılıp yerine protez, yapay bir kalp kapağı takılması sağlanır. Kapağın tamiri genellikle kapak yapısında fazla kireçlenmenin olmadığı mitral ve triküspit kapaklarda başarı ile uygulanabilmektedir. Cerrahi operasyon sonrasında genellikle hastanın yaşadığı sorunlar büyük oranda azalmaktadır. Ameliyatın gerekli olduğu durumlarda operasyonun gecikmemesi hayati önem teşkil edebilmektedir.
