Böbrekler, karın bölgesinin arka bölümünde, omurganın her iki yanında olacak şekilde ve belin üzerinde bulunan fasulye biçiminde olan boşaltım sistemi organlarındandır. Böbrekler, başta üre olmak üzere atıkları kandan süzer ve onları su le birlikte idrar olarak boşaltırlar.
Böbreklerdeki hücrelerin anormal derecede büyümeleri ve çoğalmaları tümör oluşumuna ve sonucunda böbrek kanserine sebebiyet vermektedir. Birinci derecede yakınlarında hastalık öyküsü bulunanlar, sigara kullanımı, hipertansiyon ve obezite gibi unsurların hastalığa yakalanma riskini artırdığı düşünülmektedir.
Böbrek kanserinde erken tanı kritik önem teşkil etmektedir. Hastalığın özellikle erken evrelerinde belirti gözlenmeyebilir. Bu sebeple düzenli sağlık kontrollerin yapılması çok önemli görülür. Erken evrede yakalanan böbrek kanserlerinin tedavisinde, uygun tedavi yöntemi ile başarılı sonuçlar elde edilebilmektedir.
Böbrek Kanseri Nedir?
Böbreklerimizin boşaltım sisteminin önemli bir parçası olduğuna değindik.Vücudumuzda üstlendikleri rol veya bir başka deyişle işlevleri bakımından çok önemli birer filtre görevi görürler. 13 cm boyuna kadar ulaşabilen böbrekler, fasulye biçiminde olup, belin üzerinde bulunurlar.
Kandaki ürik asit, kreatinin ve üre gibi metobolizma artıklarının vücuttan idrar yoluyla atılmasını sağlayan böbreklerimiz; tuz, potasyum, magnezyum gibi minerallerle, protein ve su gibi vücut için çok önemli olan bileşenlerin, vücutta dengeli bir biçimde dağılımında da rol oynamaktadır. Aynı zamanda, vücuda alınan D vitaminin daha verimli kullanılmasını sağlayan böbrekler, diş ve kemik gelişimine de yardımcıdır.
Böbreklerimizde bulunan hücrelerin kontrolsüz biçimde çoğalmaları, kötü huylu tümörlerin oluşumuna ve dolayısıyla böbrek kanserine yol açmaktadır. Böbrek kanserinin ortaya çıkma nedenleri ile ilgili net bir saptama yapılması pek mümkün olmasa da, hipertansiyon veya obezite gibi birtakım hastalıkların ikincil etki olarak hastalığı önemli ölçüde tetikleyebileceği bilinmektedir.
Böbrek kanserinin birkaç türü bulunmaktadır. Bunlardan en yaygın olanı, böbreklerdeki tübüllerin (küçük tüplerin) astarında ortaya çıkan, renal hücreli kornisom olarak adladırılan türdür. Özellikle küçük çocuklarda yaygın olarak görülebilen böbrek kanseri türü ise, Wilms tümörüdür (nefroblastoma).
Böbreğin yumuşak dokusunda gelişen ve nadir olarak görülebilen renal sarkom ve böbrek pelvisinin iç yüzeyinde başlayan, böbrek pelvis kanseri ise böbrek kanserinin diğer türleri arasındadırlar.
Böbrek kanseri, tümörlerin nispeten küçük olduğu ve böbreklerle sınırlı kaldığı kanserin erken evrelerinde tespit edilirse tedavisi daha kolay olabilmektedir. Düzenli sağlık kontrollerin yapılması, diğer tüm hastalıklarda olabileceği gibi böbrek kanserinin de erken evrede teşhis edilmesine ve tedavisine olanak sağlamaktadır.
Böbrek Kanserinin Nedenleri Nelerdir?
Son yıllarda hızla artış gösteren böbrek kanseri vakalarının nedenleri tam olarak bilinmemekle beraber, sigara kullanımı, ilerleyen yaş, obezite ve hipertansiyon gibi faktörlerin hastalığa yakalanma riskini artırdığı bilinmektedir.
Böbrek kanserine neden olabilecek bazı risk faktörlerine değinmek gerekirse;
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- İlerleyen yaş, yaşlılık
- Ailede böbrek kanseri öyküsü
- Böbrek yetmezliği
- Obezite
- Sigara kullanımı
- Kalıtsal yatkınlık (genetik sendromlar)
- Radyasyona veya birtakım toksik maddelere maruz kalma
Bununla birlikte, çoğu böbrek kanseri vakasının 50 yaşı aşkın kişilerde görüldüğünü göz ardı etmemek gerekir. Böbrek kanserini tetikleyebilecek unsurların bilinmesi ve gerekli önlemlerin alınması yaşlandıkça daha büyük önem teşkil etmektedir.
Böbrek Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Böbrek kanserinin erken evrelerinde belirti verdiği nadiren görülmektedir. Ancak hastalık ilerlediğinde bazı semptomlar gözlenebilir. Böbrek kanserinin ilerlemesiyle görülebilecek bazı belirtiler şunlardır;
- İdrarda kan görülmesi (hematüri)
- İştah kaybı
- Geçmeyen sırt ve yan ağrıları
- Nedeni belirsiz kilo kaybı
- Geçmeyen yüksek ateş
- Yanlarda veya karında kitle oluşumu
- Halsizlik, yorgunluk
Böbrek kanserinin yaygın belirtilerinin başında hematüri gelmektedir. İdrardan kan gelmesi, böbrek taşı veya idrar yolu enfeksiyonu gibi diğer bazı hastalıklarda da görülsede, hastalığın tedavisi açısından dikkate alınması gerekir. Bunun yanı sıra; geçmeyen sırt ve karın ağrıları da önemli sempmtomlar arasındadır. Bu gibi belirtilere dikkat edilmeli ve şüpheli durumlarda muhakkak bir hekime danışılmalıdır. Böbrek kanseri teşhisi, belirtiler dikkate alındığında çoğu zaman tesadüfen konulmaktadır.
Böbrek Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Böbrek kanseri vakalarında, erken evrelerde belirti gözlenmediğine değindik. Çoğu zaman yapılan rutin kontroller veya inatçı belirtilerin nedeni saptanması adına yapılan tetkikler sonucu böbrek kanseri tesadüfen tespit edilebilmektedir. Bu nedenle hastalığın teşhisi adına, gözlenebilen belirtilerin dikkate alınması ve düzenli sağlık kontrollerin yapılması ayrıca önem teşkil eder.
Bununla birlikte, böbrek kanserinin teşhisinde; kan ve idrar tetkikleri, böbrek tümörünün veya anormalliklerin saptanabilmesi adına uygulanan BT (bilgisayarlı tomografi) veya MRG (manyetik rezonans görüntüleme) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır.
Nadir durumlarda tercih ediliyor olsa da böbreğin şüpheli olarak belirlenen alanından biyopsi yapılması için hücre veya doku örneği alınmasıda önerilebilir. Kanser belirtilerinin varlığı bu şekilde laboratuarda incelenmektedir.
Böbrek Kanseri Evreleri Nelerdir?
Böbrek kanserinin yayılımını ölçen evreleme işlemi, hastalığın teşhisi ve tedavisinde önem teşkil etmektedir. Hastalığın teşhisi konulduktan sonra hangi evrede olduğunun saptanması gerekir. BT taramaları veya bazı diğer görüntüleme teknikleri ile hastalığın evresi tespit edilebilir.
Böbrek kanseri evrelerine şu şekilde değinebiliriz;
- Evre 1: Tümörlü dokunun böbrekle sınırlı kaldığı evredir. Bu evrede tümörün çapı en fazla 7 cm olarak ölçülebilir.
- Evre 2: Evre 2 içinde tümörlü dokunun böbrekle sınırlı kaldığı gözlenir. Ancak tümörün çapı 7 cm’ den fazla ölçülür. Yakın organlara ya da lenf düğümlerine yayılım gözlenmez.
- Evre 3: Bu evrede, böbrek dışındaki çevre dokulara yayılım görülebilir. Tümör, böbreğin yakınındaki lenf nodlarına da yayılmış olabilir.
- Evre 4: Bu evrede ise kanser çok sayıda lenf noduna ya da, kemikler, akciğerler veya karaciğer gibi böbrekten uzak organlara da yayılım gösterir.
Böbrek kanserinin evresi saptandıktan sonra uygun tedavi yöntemi belirlenmektedir.
Böbrek Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Böbrek kanseri tedavisinde cerrahi ve cerrahi olmayan olmak üzere 2 temel yaklaşım uygulanmaktadır. Genellikle öncelikli olarak cerrahi yöntem tercih edilmektedir. Kanserin evresi, büyüklüğü, tümörün yayıldığı alan ve hastanın sağlık durumuna göre tedavi planı yapılabilir. Bu da, böbrek kanserinde tedavi yönteminin kişiden kişiye değişebileceğini göstermektedir.
Çoğu böbrek kanserinde ana tedavi yönteminin cerrahi müdahale olduğuna değindik. Böbrek kanseri tedavisinde yararlanılan cerrahi yöntemlere ise şu şekilde değinebiliriz;
Tümörün böbrekten çıkarılması (Parsiyel nefrektomi): Böbreği ya da nefronu koruyan ameliyat olarak da bilinmektedir. Tüm böbreğin alınması yerine tümörün bulunduğu alan alınmaktadır. Parsiyel nefrektomi; açık olarak, laparoskopik veya robot yardımıyla yapılabilmektedir. Genellikle, böbrek fonksiyonlarının korunması ve daha sonra oluşabilecek herhangi bir böbrek rahatsızlığının önüne geçmek adına tercih edilmektedir.
Böbreğin alınması (Nefrektomi): Tümörden etkilenen bölgenin çıkarılması, böbreğin alınması veya etkilenen diğer bölgeler ile birlikte alınması işlemlerini kapsayan yöntemdir. Açık nefrektomi ya da laparoskopik veya robot yardımlı laparoskopik nefrektomi uygulanabilir.
Böbrek kanseri tedavisinde cerrahi olmayan yöntemlerde tercih edilebilmektedir. Ancak radyoterapi gibi, genel olarak kanser tedavisinde kullanılan ve cerrahi olmayan tedavi yöntemlerinin diğer kanser türlerinde görülen etkilerine kıyasla pek etkili olmadıkları görülmektedir.
Hastaların bağışıklık sistemini güçlendirmeyi amaçlayan İmmünoterapi, tedavide tercih edilen bir diğer cerrahi olmayan yöntemdir. Bu yöntemle temel olarak, kanserli hücrelerin yayılımına ket vurmak hedeflenmektedir.
İlaçla tedavi yöntemlerinden olan kemoterapi ise başta değindiğimiz radyoterapi gibi beklenen etkiyi göstermemektedir. Özellikle kanserli hücrelerin böbrek dışına yayıldığı, geniş alana metastaz yaptığı ileri evre hastalarda tercih edilmektedir.
Böbrek kanserinden korunmaya yardımcı yollara, bu başlık altında ayrıca değinmek isteriz;
- Sigara, tütün ürünleri gibi kötü alışkanlıklardan uzak durmak,
- Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek
- Kilo kontrolüne dikkat etmek
- Yüksek tansiyonu kontrol altında tutmak
- Radyosyon vb. çevresel etkilere maruz kalmamaya özen göstermek.
