Yüksek ateş, vücut ısısının olması gereken normal değerlerin üzerinde olmasıdır. Kendi başına bir hastalık olarak kabul edilmeyen yüksek ateş genellikle altta yatan başka bir rahatsızlığın belirtisi olarak ortaya çıkmaktadır. Yüksek ateş, vücutta olağan dışı bir şeylerin gerçekleştiğine dair önemli bir işaret olmaktadır.
Vücut sıcaklığının olması gerekenden birkaç derece daha fazla olması, vücudun bir problemle mücadele etmek için bağışıklık sistemini devreye aldığının bir işareti olabilmektedir. Bununla birlikte bazı aşı veya ilaçların yan etkileriyle de vücut sıcaklığı artabilir. Küçük çocuklar ve bebeklerin ateşleri, yetişkinlere nazaran biraz daha yüksek olabilmektedir. Bu sebeple, bebeklerde veya çocuklarda yüksek ateş konusunda hızlı karar vermemek gerekir.
Yüksek Ateş Nedir?
Kişinin vücut sıcaklığının normal kabul edilen değerlerin üzerine çıkması yüksek ateş olarak tanımlanmaktadır. Normal kabul edilen vücut sıcaklığı değerleri ise 36-37 derece olarak bilinir. Yüksek ateş tek başına bir hastalık olarak kabul edilmemektedir. Genellikle vücuttaki bir problemin önemli bir belirtisi olarak karşımıza çıkan yüksek ateş durumunda kişi kendini üşüyormuş gibi hissedebilmektedir.
Yetişkinle ve çocuklar için yüksek ateşin değerleri farklılık teşkil edebilmektedir. Küçük çocuklar ve bebeklerin ateşleri genellikle yetişkinlere nazaran daha yüksek olabilmektedir. Yetişkinler için yüksek ateş genel olarak 37,5 derecenin üzeri olarak ifade edilebilir. Ateşin yüksek olması kişiyi rahatsız edebilir ve özellikle bu değerin 39,4 derecenin üzerinde olması vücutta ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilmektedir.
Yüksek ateş durumunda, titreme, üşüme hissi genellikle ateş düşene kadar devam edebilmektedir. Ateş, yemekten veya fiziksel aktivitelerden sonra yükselebilir, uyku sırasında da ateş düzeyi değişiklik gösterebilmektedir. Yüksek ateşin vücuttaki bir probleme tepki olarak bir semptom olarak gözlendiğine değindik. Genellikle vücutta bir enfeksiyon durumu geliştiğinde bağışıklık sisteminin bu durumla mücadelesi sonucunda ateş yükselmektedir.
Yüksek ateş genellikle kendiliğinden düşme eğilimi göstermektedir. Ancak bazı durumlarda ateşin yükselmesi veya çok yükselmesi vücuttaki ciddi bir enfeksiyonun önemli bir habercisi olabilir ve de mutlaka tedbir almak gerekir. Bazı ilaçların veya aşıların yan etkileri de ateşi yükseltebilmektedir.
Vücudun metabolizma sıcaklığının kişiden kişiye değişiklik gösterebileceğini unutmamak gerekir. Bununla birlikte ateş gün içinde bile değişiklik gösterebilmektedir. Örnek vermek gerekirse vücudun ısısı sabahları daha düşük, akşamları ise daha yüksek olabilmektedir. Egzersiz de vücut sıcaklığını yükseltebilen önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yüksek ateşe sebep olabilecek çeşitli unsurlar sayılabilir. Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar bunlar arasında önemli görülmektedir. Ortaya çıkış aralığı ve süresi olarak da yüksek ateşi çeşitli sınıflara ayırmak mümkün olmaktadır. Yüksek ateşin tedavi edilmesindeki en önemli unsur ise altta yatan temel sağlık sorununun tespit edilerek ortadan kaldırılmasıdır.
Yüksek Ateş Nedenleri Nelerdir?
Yüksek ateşin birçok farklı sebebi olabilmektedir. Vücudun hastalıklarla mücadele verirken ki doğal tepkisi yüksek ateş olmaktadır. İlaç kullanımı, inflamasyon (iltihaplanma), aşı sonrası veya çeşitli rahatsızlıklar yüksek ateşe neden olabilecek önemli unsurlar arasında gösterilebilir.
Yüksek ateşin meydana gelme mekanizması; vücut sıcaklığının ısı üretimi ve ısı kaybı arasındaki denge sayesinde korunmasını temel almaktadır. Bu denge, beynin hipotalamus adı verilen bölgesinde sağlanır ve de korunur. Hipotalamus tarafından vücut ısısı yükseltildiğinde doğal olarak yüksek ateş ortaya çıkmaktadır. Bu süreçte kişi üşüme duygusu hissedebilir. Ayrıca vücut ısısının normal sayılan değerleri gün içinde değişiklik gösterebilmektedir.
Vücut ısısı gün içerisindeki doğal değişimlere bağlı olarak değişebildiği gibi ayrıca fiziksel aktiviteye bağlı olarak da değişim gösterebilmektedir. Ayrıca kadınların adet döngü süreçleri de vücut ısısı düzeyini etkileyebilmektedir. Ateşin yükselmesi genel olarak tehlikeli bir durum olarak kabul edilmez ancak uzun süreli ve de geçmeyen yüksek ateş durumunda altta yatan nedenin mutlaka tespit edilmesi ve de müdahale edilmesi gerekmektedir.
Yüksek ateşe sebebiyet verebilecek bazı önemli unsurlara şu şekilde değinmemiz mümkündür;
- Grip ve zatürre gibi virüslere veya bakterilere bağlı olarak ortaya çıkan enfeksiyon hastalıkları
- Solunum yolu enfeksiyonları
- Mantar enfeksiyonları, gıda zehirlenmeleri
- Difteri ve tetanoz aşısı sonrası
- Romatoid artrit, crohn
- Güneş ışığına aşırı maruziyet
- Kötü huylu tümörler
- Sinek, böcek sokmalarına bağlı olarak gelişen enfeksiyonlar (sıtma, kırım Kongo kanamalı ateşi, lyme vb.)
- Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar
- Antibiyotik ilaçlar ve yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar
Yüksek Ateş Türleri Nelerdir?
Yüksek ateş ortaya çıkış aralığı ve devam etme süresine bağlı olarak bazı türlere ayrılmaktadır. Bunlar; aralıklı ateş, yoğun ateş, tekrarlayan ateş, sürekli ateş ve tekrarlamayan ateş olarak belirtilebilir. Özellikle yüksek ateşin altında yatan temel nedenin belirlenebilmesi adına türünün bilinmesi önem teşkil etmektedir.
Yüksek Ateş Belirtileri Nelerdir?
Yüksek ateş yalnız başına bir hastalık olarak kabul edilmemekle birlikte herhangi bir hastalığa bağlı olarak gözlenen önemli bir semptomdur. Yüksek ateşin meydana gelmesinde altta yatan nedene bağlı olarak birçok belirti gözlenebilir. Özellikle yetişkinler için ateşin 39,4 derecenin üzerinde olması tehlikeli olarak kabul edilmektedir.
Yüksek ateşle birlikte; karın ağrısı, bayılma, ışığa karşı hassas olma, nöbet geçirme, sersemlik, karın ağrısı ve bayılma gibi belirtilerin ortaya çıkması tıbbi müdahale gerektiğinin önemli bir işareti olarak kabul edilmektedir. Geceleri kendini gösteren terleme ve ateş hali de özellikle dikkat edilmesi gereken belirtiler arasındadır.
Yüksek ateşin altında yatan sebebe bağlı olarak birçok belirti vermesi mümkün olabilmektedir.
Bazı önemli yüksek ateş belirtilerine şu şekilde değinebiliriz;
- Terleme, titreme ve üşüme
- Kas ağrıları, halsizlik, baş ağrısı
- Sıvı ihtiyacında artış, iştah kaybı
- Ağrılı uyaranlara karşı aşırı hassasiyet duyulması
- Konsantrasyon güçlüğü
- Sinirli olma hali
Yüksek Ateş Teşhisi Nasıl Konur?
Yüksek ateş yalnız başına bir hastalık olarak kabul edilmediğinden tanısın konulması da mümkün olmamaktadır. Ancak yüksek ateşin değerlendirilmesi adına hekim tarafından kişide hangi belirtilerin gözlendiğine ilişkin birtakım sorular sorulabilir. Bununla birlikte yine hekim tarafından fiziki muayene gerçekleştirilebilir.
Gerekli görülen durumlarda çeşitli kan testleri veya görüntüleme yöntemlerinden yararlanılarak ateşin nedeninin teşhisi yapılabilir. Yüksek ateşin belirlenebilmesi adına doğru ölçülebilmesi önemli görülmektedir. Dijital termometreler ile ölçüm yapılabileceği gibi sağlık kuruluşlarında da ateş ölçtürülebilmektedir.
Yüksek Ateş Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Yüksek ateşin düşürülebilmesi adına çeşitli uygulamalar mevcuttur. Yüksek ateş kendi başına bir hastalık olmadığından ve de ancak kendisi altta yatan başka bir nedene bağlı olarak geliştiğinden tedavisi de altta yatan sebebe göre değişebilmektedir. Örneğin enfeksiyona bağlı yüksek ateş durumunda, enfeksiyonun tedavi edilmesi ateşi düşürmektedir.
Özellikle sürekli yüksek ateş önemli sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Bu sebeple, herhangi bir nöbet durumu veya organ hasarına neden olmaması amacıyla ateşin kontrol altına alınması büyük önem teşkil etmektedir. Yüksek ateş, salisilat, parasetemol ve ibuprofen tarzı ilaçlarla veya soğuk kompres yardımıyla düşürülebilmektedir.
Bunlarla birlikte, yüksek ateşle mücadele edilmesinde sıvı alımı büyük önem teşkil etmektedir. Meyve suyu, çorba, kemik suyu, su gibi mideyi yormayan yiyecek içecekler önemli görülmektedir. Bunların yanı sıra; oda ısısının düşürülmesi ve ılık banyo yapılması gibi pratik uygulamalarda ateşin düşürülmesine yardımcı olabilmektedir.
