Göz Kanseri Nedir? Göz Kanseri Belirti ve Tedavisi Nasıl Olur?

Göz kanseri, göz dokularında anormal ve kontrolsüz hücre büyümesi sonucu gelişen nadir ancak ciddi bir hastalıktır. Gözün farklı bölümlerinde ortaya çıkabilen bu kanser türü, genellikle gözün iç tabakası olan uvea, retina veya gözün dış yüzeyinde bulunan konjonktivada gelişebilir. En yaygın göz kanseri türleri arasında göz melanomu, retinoblastom ve konjonktival karsinom bulunmaktadır.

Göz kanserinin teşhisinde göz muayenesi, ultrason, biyopsi ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi yöntemler kullanılmaktadır. Tedavi süreci kanserin türüne ve yayılımına bağlı olarak değişmekle birlikte, lazer tedavisi, radyoterapi, kemoterapi ve cerrahi müdahale gibi çeşitli yöntemler uygulanabilmektedir. Erken teşhis, göz kanserinin başarılı bir şekilde tedavi edilme şansını artırır. Bu nedenle düzenli göz muayeneleri büyük önem taşımaktadır.

Göz Kanseri Nedir?

Göz kanseri, göz dokularında anormal ve kontrolsüz hücre büyümesi sonucu oluşan bir kanser türüdür. Gözün farklı bölgelerinde gelişebilir ve türüne göre farklı belirtiler gösterebilir. Yaygın olarak göz melanomu, retinoblastom ve konjonktival karsinom gibi türleri bulunmaktadır.

Göz kanseri, başlangıç evrelerinde belirti göstermeyebilir, ancak ilerleyen süreçte görme kaybı, gözde lekeler, ışık çakmaları ve göz renginde değişiklik gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Hastalığın kesin nedeni tam olarak bilinmese de genetik faktörler, güneşin zararlı ultraviyole (UV) ışınlarına aşırı maruz kalma ve bazı genetik sendromlar risk faktörleri arasında sayılmaktadır.

Göz kanseri teşhis edildiğinde tedavi süreci hastalığın türüne ve evresine bağlı olarak belirlenir. Yaygın tedavi yöntemleri arasında lazer tedavisi, kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi operasyonlar bulunmaktadır. Erken teşhis, göz kanseri tedavisinde büyük bir fark yaratabilir. Bu nedenle düzenli göz muayeneleri, olası riskleri erken aşamada tespit etmek için önemlidir.

Göz Kanseri Nedenleri Nelerdir?

Göz kanserinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı genetik ve çevresel faktörlerin hastalığın gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir. Göz kanseri riskini artırabilecek başlıca faktörler şunlardır:

1. Genetik ve Kalıtsal Faktörler

• Ailede göz kanseri öyküsü olan bireylerde risk daha yüksek olabilir.
• Retinoblastom gibi bazı göz kanseri türleri, özellikle çocuklarda genetik mutasyonlarla ilişkilidir.
• BAP1 gen mutasyonu, göz melanomu gelişme riskini artıran genetik faktörlerden biridir.

2. Ultraviyole (UV) Işınlarına Maruz Kalma

• Uzun süre güneş ışınlarına (özellikle UV ışınlarına) maruz kalmak, göz kanseri riskini artırabilir.
• Açık tenli ve açık göz rengine sahip bireylerde UV ışınlarına karşı hassasiyet daha fazladır.

3. Göz Rengi

• Açık renkli (mavi, yeşil) göz rengine sahip kişilerde, göz melanomu riski daha yüksektir.

4. Zararlı Kimyasal Maddelere Maruz Kalma

• Endüstriyel kimyasallar, tarım ilaçları ve bazı toksik maddelere uzun süre maruz kalmak, göz sağlığını olumsuz etkileyebilir ve kansere yol açabilir.

5. Bağışıklık Sistemi Zayıflığı

• Bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar (örneğin HIV/AIDS) veya organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanımı, göz kanseri riskini artırabilir.

6. Gözde Benler ve Pigmentasyon Bozuklukları

• Göz içinde veya çevresinde bulunan doğuştan gelen benler (nevüs) zamanla kansere dönüşebilir.
• Oküler melanosis gibi pigmentasyon bozuklukları olan kişilerde göz melanomu gelişme riski daha yüksektir.

7. İleri Yaş

• Göz kanseri, özellikle 50 yaş ve üzeri bireylerde daha sık görülmektedir.

8. Radyasyona Maruz Kalma

• Baş ve boyun bölgesine yönelik radyoterapi almak, göz bölgesinde kanser oluşma riskini artırabilir.

Göz kanserinden korunmak için güneş gözlüğü kullanımı, düzenli göz muayeneleri ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek önemlidir. Erken teşhis, tedavi başarısını önemli ölçüde artırabilir.

Göz Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Göz kanseri, erken evrelerinde belirti vermeyebilir. Ancak hastalık ilerledikçe görme problemleri ve gözde belirgin değişiklikler ortaya çıkabilir. Göz kanseri belirtileri, tümörün türüne ve gözün hangi bölgesinde geliştiğine bağlı olarak farklılık gösterebilir.

• Görme Kaybı veya Görmede Bozulma
• Gözde Lekeler ve Işık Çakmaları
• Gözde Şişlik veya Kitle Oluşumu
• Göz Bebeklerinde Şaşırtıcı Değişiklikler
• Çift Görme (Diplopi)
• Gözde Ağrı veya Basınç Hissi
• Gözde Kızarıklık ve İltihaplanma

Çocuklarda Göz Kanseri (Retinoblastom) Belirtileri:

• Göz bebeğinde beyaz parlaklık (gözün flaşlı fotoğraflarda anormal beyaz görünmesi)
• Göz kayması veya şaşılık gelişmesi
• Gözlerde sürekli kızarıklık ve şişlik

Göz kanserinde erken teşhis hayati önem taşır. Eğer yukarıdaki belirtilerden biri veya birkaçı fark edilirse, en kısa sürede bir göz doktoruna başvurulması önerilir. Düzenli göz muayeneleri, özellikle risk faktörlerine sahip bireyler için büyük önem taşımaktadır.

Göz Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Göz kanseri teşhisi, belirtilerin değerlendirilmesi ve çeşitli tıbbi testler ile konulur. Erken teşhis, tedavi başarısını artırdığı için düzenli göz muayeneleri büyük önem taşır.

• Göz doktoru, gözde anormal bir kitle, renk değişimi veya diğer belirtileri tespit etmek için detaylı bir göz muayenesi yapar.
• Göz içi basıncı, retina ve diğer göz yapıları dikkatlice incelenir.
• Oftalmoskopi (Göz Dibi Muayenesi)
• Göz çevresinde ve iç kısmında bulunan tümörleri tespit etmek için yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılır.
• Tümörün boyutu ve göz içindeki yayılımı hakkında bilgi verir.
• Fundus Floresan Anjiyografi (FFA)
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) ve Bilgisayarlı Tomografi (BT)
• Biyopsi (Doku Örneği Alma)
• Özellikle retinoblastom gibi genetik faktörlere bağlı göz kanserlerinde, kan veya tümör hücrelerinden genetik analiz yapılabilir.
• Kalıtsal risk taşıyan bireylerde erken teşhis için kullanılır.

Görme kaybı, gözde renk değişikliği, ışık çakmaları veya gözde şişlik gibi belirtiler fark edildiğinde bir göz doktoruna başvurulmalıdır. Göz kanseri erken teşhis edilirse, tedavi başarı oranı oldukça yüksektir. Bu nedenle, göz sağlığını korumak için rutin kontroller ihmal edilmemelidir.

Göz Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Göz kanseri tedavisi, tümörün türüne, boyutuna, yayılımına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Erken teşhis edilen vakalarda gözün korunması mümkün olabilirken, ileri vakalarda gözün tamamen alınması gerekebilir.

1. Lazer Tedavisi (Lazer Fotokoagülasyon)

• Küçük ve erken evrede tespit edilen göz tümörleri için uygulanır.
• Lazer ışınları kanserli hücreleri yok etmek için kullanılır.
• Genellikle retinoblastom gibi çocukluk çağı göz kanserlerinde tercih edilir.

2. Radyoterapi (Işın Tedavisi)

• Tümör hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır.
• Plak brakiterapi: Radyoaktif bir plaka doğrudan tümörün üzerine yerleştirilir.
• Harici radyoterapi: Dışarıdan yüksek enerjili X-ışınları ile kanserli bölge hedeflenir.
• Büyük veya derin yerleşimli tümörlerde yaygın olarak kullanılır.

3. Kemoterapi

• Kanser hücrelerini yok etmek için ilaç tedavisi uygulanır.
• İlaçlar damar yoluyla, doğrudan göze (intravitreal kemoterapi) veya ağız yoluyla verilebilir.
• Özellikle retinoblastom ve göz çevresine yayılmış kanser türlerinde kullanılır.

4. Cerrahi Müdahale

• Lokal Eksizyon (Tümörün Alınması): Küçük tümörlerde sadece tümörlü doku alınarak göz korunabilir.
• Enükleasyon (Gözün Alınması): Büyük ve yayılmış tümörlerde göz tamamen çıkarılır.
• Ekzenterasyon: Göz ve çevresindeki dokuların da alındığı daha geniş çaplı bir ameliyat türüdür.

5. Hedefe Yönelik Tedaviler

• Kanser hücrelerinin büyümesini engelleyen özel ilaçlar kullanılır.
• İmmünoterapi ve gen terapisi gibi yenilikçi yöntemler bazı göz kanseri türlerinde umut vaat etmektedir.

6. Göz Protezi (Yapay Göz Takılması)

• Enükleasyon sonrası, estetik ve psikolojik destek amacıyla yapay göz (protez) kullanılabilir.
• Protez, hastanın yüz hatlarına uygun şekilde özel olarak tasarlanır.

Tedavi Seçimi Nasıl Yapılır?

• Kanserin türü ve evresi
• Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu
• Görme yetisinin korunup korunamayacağı

Erken teşhis edilen vakalarda gözün korunma şansı daha yüksektir. Bu nedenle, göz sağlığı için düzenli göz muayenesi ve erken tanı büyük önem taşımaktadır.