Tiroid Hastalıkları

Tiroid bezi soluk borusunun önünde yer alan, 25-40 gram ağırlığında ve kelebek şeklinde bir salgı bezidir. Vücudumuz için çok önemli işlevlere sahip olan tiroid, metabolizmayı dengeleyen T3 ve T4 adı verilen hormonların salgılanmasında rol oynamaktadır.

Tiroid bezinin işlevleri sağlığımız açısından hayati önem teşkil etmektedir. Tiroid’ in işleyişinde meydana gelecek problemler tedavi edilmediği hallerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.

Vücudumuzdaki endokrin sistemin önemli bir parçası olan tiroit; özellikle metabolik hız, büyüme ve gelişimde rol alan hormonların üretilmesinde görev alır. Bununla birlikte, kilo alımı, adet döngüsü ve kolesterol seviyesi gibi birçok önemli fonksiyonun yürütülmesinde de rol oynamaktadır.

Vücudumuzda önemli bir işleve sahip tiroidin işlev bozuklukları önemli sağlık sorunlarına sebebiyet vermekte ve de tedavi edilmelidirler. Hastalığın türüne göre tedavi yöntemleri değişiklik gösterir.

Tiroid bezinin salgıladığı hormonların azlığında veya fazla olmasında çeşitli hastalık türleri ortaya çıkmaktadır. Hormonların yeterli miktardan fazla olması durumunda ‘hipertiroidi’, az olması durumunda ise ‘hipotiroidi’ adı verilen hastalıklar meydana gelmektedir.

Tiroid hastalığının belirtileri genellikle, yorgunluk ve halsizlik hissi, boyun bölgesinde fark edilen şişlik veya şişlikler, uyku bozukluğu, kilo kaybı veya kilo artışı ve de saç dökülmesi olarak karşımıza çıkabilmektedir.

Tiroid hastalıkları tedavisinde ise; ilaçla tedavi, radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi müdahale gibi seçenekler söz konusu olmaktadır. Hastalığın gidişatı ve kişinin genel sağlık durumu gibi faktörler tedavi seçeneğinin belirlenmesinde rol oynar.

Tiroid Nedir?

Tiroid, boyunun ön kısmında ve soluk borusunun önünde yer alan, kelebek biçiminde vücudumuz için önemli hormonların salgılandığı bir bezdir. Tiroid bezi endokrin sistemin çok önemli bir parçasıdır. Tiroid hormonları beyinden gelen uyarılara göre salgılanmaktadır.

Beyinde hipofiz bezinin salgıladığı hormonlar ile tiroid bezi uyarılır ve tiroit bezinin salgıladığı T3, T4 hormonları kan yoluyla vücuda iletilir. Tiroid bezinin salgıladığı hormonların vücut metabolizmasını düzenlemek gibi önemli fonksiyonları bulunmaktadır.

Tiroid bezi, metabolik hız, büyüme ve gelişimin düzenlenmesi, bağışıklık sisteminin çalışması, kalp atış hızı ve vücut ısısı gibi hayati fonksiyonlarında düzenlenmesinde önemli rol oynamaktadır.

Sağlığımız için çok önemli görülen hormonların salgılandığı tiroid bezinin az veya fazla çalışması, ilgili hormonların salgılanmaları açısından ve de sağlığımız açısından önemli sorunlara yol açabilmektedir. Hormonların fazla salgılanmaları hipertiroidi, az salgılanmaları ise hipotiroidi denilen rahatsızlıklara yol açmakadır.

Tiroid işlevi açısından bir hayli önemli görülmektedir. Bununla birlikte, tiroit bezinden kaynaklanan problemlerinde tedavi edilmeleri gerekmektedir. Tedavi edilmedikleri durumlarda ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Tiroid Bezi Hastalıkları Nelerdir?

Tiroid bezi kaynaklı hastalıklar söz konusu olduğunda öncelikle tiroid bezinin işlevini hatırlamak gerekmektedir. Tiroid bezi, vücudumuzun işleyişi açısından bir hayli önemli görülen çeşitli hormonların salgılanmasında rol oynamaktadır.

Tiroid bezi hastalıklarını genel olarak iki grupta sınıflandırmak mümkündür. Bunlar; iyi huylu ve kötü huylu tiroid hastalıkları olarak belirtilebilir. Kötü huylu tiroit hastalıkları, bazı durumlarda tiroidin yapısal bozuklukları nedeniyle ortaya çıkabilen rahatsızlıkları da kapsayabilmektedir.

Kötü huylu tiroid bezi hastalıkları denince ilk akla genel tiroit kanseri olmaktadır. İyi huylu tiroid bezi hastalıklarını ise; guatr, hipertiroidi ve hipotiroidi vb. rahatsızlıklar olarak belirtmek mümkündür.

İyi Uylu Tiroid Hastlaıkları Nelerdir?

İyi huylu tiroid hastalıkları, tiroidin az veya fazla çalışmasına ya da yapısal bir bozukluğa bağlı olarak gelişim gösteren hastalıklardır.

Tiroid bezinin, başta T3 ve T4 hormonları olmak üzere yeterince hormon üretemediği durumlarda ‘hipotiroidi’ adı verilen hastalık ortaya çıkar. İlgili hormonların ihtiyaçtan fazla salgılanmaları durumunda ise ‘hipertiroidi’ gelişim göstermektedir.

Hipotiroidi, halsizlik, kabızlık, anemi, terleme, uykusuzluk, kilo artışı, cilt kuruluğu ve kabızlık gibi belirtilere yol açabildiği gibi farklı ilaç tedavi yöntemleri ile tedavisi mümkün olabilmektedir.

Hipertiroidi, kilo kaybı, sinirlilik, heyecanlı olma, aşırı terleme, duygusallık, ishal, saç dökülmesi, yorgunluk ve adet düzensizliği gibi belirtilere yol açabilmektedir. Çeşitli tiroid bezi hormonlarının üretimini baskılayıcı ilaçlarla tedavi edilebilir. Radyoaktif iyot tedavisi de uygulanmaktadır.

Bir diğer iyi huylu tiroid hastalığı ise ‘guatr’ olarak bilinmektedir. Tiroid bezinin fark edilebilecek oranda fazlaca büyümesine bağlı gelişen bir hastalıktır. Kendi içerisinde de çeşitli gruplara ayrılan guatr, bazen herhangi bir belirti vermezken, bazı durumlarda ise boğazda şişlik, öksürük ve ağrı gibi semptomlara yol açar.

Guatr; ilaçla, cerrahi yöntemle veya radyoaktif iyot tedavisi yoluyla tedavi edilebilmektedir. İyi huylu tiroid hastalıkları arasında sıklıkla rastlanılan bir diğer tür ise, tiroid iltihabı rahatsızlıklarıdır. Tiroidit ve otoimmün sistemi sarsan haşimato hastalığı buna örnek olarak verilebilir.

Kötü Huylu Tiroid Hastalıkları Nelerdir?

Kötü huylu tiroid hastalıkları denince ilk akla gelen ‘tiroid bezi kanseri’ olmaktadır. Tiroidin hücre yapısında meydana gelen bozulmalar çeşitli kanser türlerine yol açar. Tiroid kanserlerinin en çok bilinenleri, foliküler ve papiller kanser türü tipleridir.

Yaşam biçiminde yapılacak önemli değişiklikler, cerrahi müdahale ve de ilaçla tedavi tiroid kanserleri tedavisinde yararlanılabilen çeşitli yöntemler olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Tiroid Bezi Hastalıkları Risk Faktörleri Nelerdir?

Ailede tiroid bezi rahatsızlığı bulunan kişiler ve iyot bakımından yetersiz beslenme alışkanlığı olan bölgelerde yaşayanlar hastalığa yakalanma adına daha riskli görülmektedir.

Tiroid bezi rahatsızlıklarına dair bazı risk faktörlerine şu şekilde değinebiliriz;

• Ailede tiroid bezi rahatsızlıkları öyküsü bulunmak
• Yetersiz iyot tüketimi
• Radyasyona maruziyet
• Özellikle 60 yaş üzeri kadınlarda daha fazla görülebilmektedir.
• Lityum, interferon ve amiodaron içerikli ilaçların tüketimi
• Genetik yatkınlık

Tiroid Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Tiroid bezinin işlevinin, metabolik faaliyetlerin düzenlenmesinde önemli rol oynayan T3 ve T4 hormonlarının salgılanması olduğuna değindik. Bu hormonların özellikle metabolizmanın hızının kontrol edilmesi, dengede tutulması gibi hayati görevleri bulunmaktadır.

Tiroid bezi tarafından salgılanan hormonların, az veya fazla salgılanmalarına göre çeşitli hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. İlgili hormonların fazla salgılanmaları durumunda ‘hipertiroidi’, az salgılanmaları durumunda ise ‘hipotiroidi’ rahatsızlıkları meydana gelir.

Hipertiroidi durumunda meydana gelebilecek bazı semptomlara şu şekilde değinebiliriz;

• Sinirlilik, huzursuzluk, terleme hali
• Yüksek tansiyon, çarpıntı
• Kilo kaybı
• Ellerde titreme
• Geçmeyen ishal
• Parlak ışığa duyarlılık
• Uykusuzluk
• Adet görememe veya adet düzensizliği
• Guatr

Hipotiroidi durumunda ortaya çıkabilecek bazı belirtiler ise şu şekilde olabilir;

• Depresif bir ruh hali
• Çabuk yorulma, halsizlik
• Ses kısıklığı
• Kabızlık
• Konsantrasyon azlığı, odaklanamama, unutkanlık
• Terlemede azalma
• Kilo artışı, iştah da artma
• Hareketlerde yavaşlık

Tiroid Hastalıkları Teşhis Yöntemleri Nelerdir?

Tiroid hastalıkları teşhisinde kullanılan çeşitli test yöntemleri bulunmaktadır. Özellikle; kan ve idrar testleri, biyopsi, ultrason ve sintigrafi tiroid hastalıkları teşhisinde yararlanılan tanı yöntemleri olarak belirtilebilir.

Tiroid hastalıklarının teşhisinde kullanılan bazı önemli yöntemlere şu şekilde değinebiliriz;

Kan Testleri; Prensip olarak kandaki ilgili hormon seviyelerinin ölçülmesi ve hormonların üretimi için beyin tarafından salgılanan uyarıcı hormonların seviyelerinin tespit edilmesine dayanan teşhis yöntemleridir. T4 (tiroksin), T3 (triiyodotironin) ve beyinde üretilen TSH (tiroid uyarıcı hormon) hormonlarının seviyelerinin tespit edilmeleri kritiktir.

Görüntüleme (radyolojik) Yöntemleri; Çeşitli görüntüleme yöntemleri kullanılarak tiroid hastalıklarının teşhisinin yapıldığı yöntemlerdir. Tiroid ultrasonografisi, tiroid sintigrafisi ve tiroid ince iğne biyopsisi tiroid hastalıklarının teşhisinde faydalanılan yöntemler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tiroid Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir?

Tiroid bezi kaynaklı hastalıkların tedavisinde yararlanılan birkaç temel tedavi yaklaşımı bulunmaktadır. Tedavi yaklaşımları, hastanın genel sağlık durumu, hastalığının seviyesi gibi değişkenlere göre tercih edilmektedir.

Yaygın olarak kullanılan bazı tedavi yöntemlerine şu şekilde değinebiliriz;

İlaç Tedavisi:  Genellikle tiroid hormon seviyelerinin düşük olması halinde tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Tedavi planına uygun biçimde kullanılan bazı ilaçlar ile hormon seviyeleri yukarıya çekilir. Bu sayede tiroid bezinin normal çalışmasına dönmesi hedeflenmektedir.

Radyoaktif İyot Tedavisi: Tiroid hormon seviyelerinin yüksek olduğu durumlarda genellikte tercih edilen yöntem radyoaktif iyot tedavisidir. Radyoaktif iyot ile tiroid hücreleri hedef alınarak tiroid bezinin fazla çalışmasının önüne geçilir.

Cerrahi Tedavi: Büyük nodüllü tiroidler, kanser şüphesi olan nodüller veya diğer bazı tiroid hastalıklarında tercih edilebilen bir yöntemdir. Genel olarak hipertiroidi rahatsızlığı ilaçla veya radyoaktif iyot tedavisi ile kontrol altına alınamayan durumlarda tercih edilmektedir.