Karaciğer içerisinde gelişim gösteren kötü huylu tümörler karaciğer kanseri olarak bilinmektedir. Özellikle erken evrede teşhis edildiğinde hızla tedavi edilmesi gerekli bir kanser türü olan karaciğer kanseri; karın ağrısı, kilo kaybı, sarılık ve halsizlik gibi belirtilere yol açmaktadır. Kanserin evresi, tedavisi açısından bir hayli önem teşkil etmektedir. Erken teşhis edilebildiği durumlarda tamamen tedavi edilebilmektedir.
Karaciğer kanserleri kendi içerisinde genel olarak 2 başlık altında değerlendirilir. Birçok farklı karaciğer kanseri türü bulunmakla beraber, yaygın olarak ‘Hepatosit’ olarak adlandırılan karaciğer hücrelerinden kaynaklı kanser türü görülür. Karaciğerde görülebilen çeşitli hastalıklar kanserleşme sürecini tetikleyebilmektedir. Bununla birlikte, karaciğerde herhangi bir rahatsızlık olmadan da karaciğer kanseri meydana gelebilmektedir. Karaciğer kanseri oluşumunu tetikleyen birçok risk faktörü bulunmaktadır.
Karaciğer Kanseri Nedir?
Karaciğer vücudumuzun en büyük iç organı olarak bilinmektedir. Karaciğerin birçok hayati fonksiyonu bulunur. Çeşitli atıkların vücuttan uzaklaştırılması, birtakım besin maddelerinin emilimi ve de yara iyileşmesi olmak üzere birçok yaşam fonksiyonu karaciğere bağlıdır. Karaciğer karın bölgesinin sağ üst kısmında yer alır ve safra üretiminden de sorumludur. Bununla birlikte, gerekli hallerde kan dolaşımındaki fazla şekerin depolanmasında da görev almaktadır. Çeşitli ilaç ve toksin maddeler de karaciğerde etkisiz hale getirilmektedir.
Karaciğerde gelişen kötü huylu tümör karaciğer kanseri olarak tanımlanmaktadır. Farklı tiplerde meydana gelebilen bu kanserleşme yaygın olarak hepatoselüler karsinom olarak bilinen kanser türü olarak kendisini göstermektedir. Bu kanser türü, hepatosit olarak tanımlanan ana karaciğer hücresinden gelişmektedir. Bu türün dışında; hepatoblastom, intrahepatik kolanjiyokarsinom gibi daha nadir görülen türlerde mevcuttur.
Karaciğer dokusu yapısı gereği karın içerisinde yer alan çevre dokularla yakın ilişki içerisindedir. Nitelikli bir doku olan karaciğer dokusu sebebiyle karaciğer kanseri de diğer kanser türlerinden önemli ölçüde ayrılmaktadır. Karaciğerin vücut açısından birçok hayati fonksiyonu bulunmaktadır. Karaciğer dokusu içinde meydana gelen kanserleşme sebebiyle karaciğerin bu hayati fonksiyonları aksamaya uğrayabilir ve bu da ciddi sağlık sorunları doğurur.
Çoğu karaciğer kanseri hastasında erken dönemde herhangi bir belirti gözlenmeyebilir. Bununla birlikte, karaciğer kanseri genellikle ciltte sararma, karında şişkinlik, iştahsızlık, ani kilo kayıpları, idrar renginde koyulaşma ve soluk renkli dışkı gibi belirtiler taşır. Karaciğer kanseri tanısı konulması için yeterli olmayan bu belirtiler mutlaka izlenmelidir. Aynı zamanda, karaciğer kanserinin nedeni kesin olarak bilinmemekte ve bazı hastalıkların kanseri tetiklediği görülmektedir.
Kronik hepatit B ve hepatit C enfeksiyonu, herhangi bir nedenle ortaya çıkmış olan siroz hastalığı gibi unsurlar karaciğer kanseri açısından önemli risk faktörleri olarak görülmektedir. Karaciğer kanseri teşhisinde genel laboratuvar testleri ve kan değerlerinden yararlanılır. Karaciğer kanseri tedavisi ise; hastalığın evresine, kişinin yaşına ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilmektedir.
Karaciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Karaciğer kanseri özellikle yeni başladığı ilk evrelerde herhangi bir belirti göstermeyebilir. Kanserin ilerleyen evrelerinde genellikle diğer kanser türlerinde görülen benzer belirtiler izlenmektedir. Bununla birlikte, karaciğer kanserine bağlı olarak gelişen klinik belirtiler, kanser dokusunun yerleşimi, kanserin türü, boyutu ve evresi ve yayılım seviyesine göre değişkenlik gösterebilmektedir.
Karaciğer kanserinde gözlenebilecek bazı önemli belirtilere şu şekilde değinebiliriz;
- Karında rahatsızlık hissi, hassasiyet ve karın ağrısı
- Sarılık, bulantı ve kusma hali
- İstemsiz kilo kaybı ve iştahsızlık
- Halsizlik
- Karın şişmesi
- Koyu renkli idrar, beyaza yakın renkte dışkı
- Sağ kolun üst ve omuz bölgesine yansıyan ağrı
Karaciğerde görülen kanserin seyri sırasında, safra kesesinde tıkanıklık, kanama ve kansızlık gibi şikayetlerde görülebilmektedir. Bununla birlikte, primer (birincil) karaciğer kanseri belirtileri göreceli olarak daha erken evrelerde ortaya çıkma eğiliminde olmakla birlikte, sekonder (ikincil) karaciğer kanserleri ise ilerlemeden bir belirti vermeyebilir.
Karaciğer Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?
Karaciğer kanseri yaşlı kişileri daha çok etkileyebilmektedir. Bunun dışında kişinin başka hastalıklarının bulunması da karaciğer kanseri üzerinde bir risk faktörü olarak görülebilir. Karaciğerde tespit edilen kötü huylu tümörlerin, sindirim sisteminde görülen kanser türlerinin yayılımından kaynaklanabildiği görülmektedir.
Karaciğer kanserinin gelişimi açısından etkili olan bazı önemli risk faktörlerine şu şekilde değinebiliriz;
- Hepatit virüs enfeksiyonları (Hepatit B ve Hepatit C)
- Uzun süreli, kronik alkol tüketimi
- Kanser gelişimini tetikleyen çeşitli toksik maddelere maruziyet
- Steroid kullanımı
- Sigara kullanımı
- Genetik hastalıklar
- Sirozlar
- Diyabet
Karaciğer Kanseri Evreleri Nelerdir?
Karaciğer kanserinin tedavisi açısından hastalığın evrelemesinin yapılması büyük önem teşkil etmektedir. Karaciğer kanserinin evrelemesi genel olarak 4 aşamadan oluşmaktadır.
Bu evrelere genel olarak şu şekilde değinebiliriz;
- Evre-1: Tümörün karaciğerin içerisinde bulunduğu ve diğer doku ve organlara sıçramadığı durumdur.
- Evre-2: Kanserin 3 cm.’ nin altında olduğu ve birden fazla kanser dokusunun bulunduğu veya kan damarlarına yayılımın görüldüğü durumdur.
- Evre-3: Kanserin birden fazla sayıda olacak biçimde karaciğer dokusunu etkisi altına alması durumudur. Büyük tümörün büyük bir damarı kapsadığı durumlarda bu evrede ele alınabilir
- Evre-4: Son evre karaciğer kanseri olarak da bilinmektedir. Hastalığın artık yakın organlara, Akciğere, kemik ve diğer lenf düğümlerine de sirayet ettiği evredir.
Karaciğer Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Karaciğer kanseri teşhisinde, anamnez ve fiziki muayene bulgularının yanı sıra, bazı laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemlerinden de faydalanılır. Tanı amacıyla kullanılan çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Karaciğer enzimlerinin incelenmesinde kan testleri kullanılır. Kanserinin yerinin tespit edilebilmesi adına ise; bilgisayarlı tomografi (BT), ultrasonografi ve manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemlerinden yararlanılmaktadır.
Kan testleri ve çeşitli görüntüleme yöntemlerinin yanında biyopsi işlemi de karaciğer kanserinin teşhisinde büyük rol oynamaktadır. Biyopsi işlemi ile alınan doku örneği laboratuvarda detaylı biçimde incelenerek hücrelerin patolojik olarak incelenmesi sağlanır. Biyopsi işleminin, kanama, morluk oluşumu veya enfeksiyon gibi riskleri de bulunmaktadır. Kanserin teşhisi konulduktan sonra tedavi planlamasından önce evresinin tespit edilmesi gerekmektedir.
Karaciğer Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Karaciğer kanseri tedavisine kullanılan çeşitli tedavi yaklaşımları bulunmaktadır. Karaciğer tümörlerinin tedavisi genellikle cerrahi operasyon ile tümör kitlesinin çıkarılmasıdır. Karaciğer fonksiyonlarının yeterli olduğu ve de kitlenin çıkarılabileceği durumlarda ameliyat tercih edilebilmektedir. Ameliyatın yeterli olmadığı ve karaciğer naklinin gerekli olduğu durumlarda mevcuttur.
Karaciğer kanserinin tedavi planlaması; hastanın genel sağlık durumu, belirtilerin şiddeti, hastalığın evresi ve kanserin türü gibi unsurlar ele alınarak gerçekleştirilir. Cerrahi olarak tümörün çıkarılması uygun olan hastalarda ilk tercih ameliyat olmaktadır. Bununla birlikte, karaciğerde görülen tümörler genellikle yayılıma ait kitleler olduğundan tedavide, kemoterapi ve radyoterapi gibi uygulamalarda söz konusu olabilmektedir.
Tıbbin gelişmesi sonucu ortaya çıkan ve de akıllı ilaç olarak da bilinen immünoterapi ve hücre bazlı birtakım tedavi yöntemleri de karaciğer kanseri tedavisinde söz konusu olabilmektedir.
