Pankreas kanseri, pankreas dokusunun normal olmayan hücre büyümesiyle oluşan agresif bir kanser türüdür. Genellikle erken evrelerinde belirti vermeyen pankreas kanseri ilerleyen evrelerinde belirti vermektedir. Pankreas kanserinin genel belirtileri arasında kilo kaybı, iştah kaybı, sarılık ve karın ağrısı sayılabilir. Özellikle erken teşhis pankreas kanserinin tedavisi açısından oldukça önemli görülmektedir, bundan dolayı düzenli sağlık kontrollerinin yapılarak risk faktörlerinin azaltılması önemlidir.
Pankreas kanseri genellikle sinsi bir biçimde gelişim göstermektedir. Kanser, pankreas özsuyu taşıyan kanallarda başlamaktadır. Pankreas kanseri vücuttaki seyrine göre farklı gruplara ayrılmaktadır. Pankreas kanseri açısından direk bir korunma yolu yoktur ancak sağlıklı bir yaşam tarzının benimsenmesi risk faktörlerini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Pankreas kanserinin değişkenlik gösteren çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır.
Pankreas Kanseri Nedir?
Pankreas, karın bölgesinde, göğüs kemiğinin alt kısmında ve midenin hemen arkasında, kaburgaların birleştiği yerde bulunan yaklaşık olarak 15 cm. uzunlukta olan yaprak biçiminde bir organdır. Pankreasın normalde yağ ve proteinlerin sindirilmesine yardımcı enzimlerin üretilmesi ve içerisinde insülininde bulunduğu hormonların salgılanması gibi görevleri bulunmaktadır. Pankreas kanseri ise, pankreas hücrelerinin mutasyona uğraması ile ortaya çıkan kanser türüdür.
Pankreas kanseri genellikle pankreas kanallarında başlamaktadır. Pankreas kanserini erken evrelerde tespit edebilmek zor olduğundan birçok kişiye hastalık yayılana kadar teşhis konulamamaktadır. Pankreas kanserinin birçok türü olmakla birlikte bu türler iki ana sınıfa ayrılmaktadır. Tümörlerin büyük çoğunluğu enzokrin bölgesi olarak bilinen sindirim enzimlerinin üretildiği bölgede gerçekleşmektedir. Hormon üretiminde görevli endokrin bölgede gelişen kanser türleri ise farklı özellikler barındırır.
Pankreas kanseri ilk evrelerinde çoğunlukla belirti vermemektedir. Bu nedenle genellikle hastalık pankreas dışına yayılmadığı sürece teşhis konulamamaktadır. Pankreas kanserinin genel belirtileri arasında; kilo kaybı, sarılık ve sırta vuran üst karın ağrısı sayılabilir. Pankreas kanserinin işaretleri genellikle hastalık ileri seviyelere ulaşmadan ortaya çıkmamaktadır. Pankreas kanserinin çeşitli tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Bireye özgü tedavi planının oluşturulması oldukça önemli bir yaklaşımdır.
Pankreas kanseri ülkemizde yaygın olarak görülen 10 kanseri türü arasında yer almaktadır. Pankreas kanserine bağlı olarak gerçekleşen ölüm oranları diğer kanser türlerine nazaran daha yüksek olabilmektedir. Pankreas kanseri görülmek sıklığı az bir miktar da olsa erkeklerde kadınlara oranla daha fazla olmaktadır. Genetik, cinsiyet, sigara vb. tütün ürünlerinin kullanımı gibi unsurlar pankreas kanseri risk faktörleri arasında gösterilebilir.
Pankreas Kanseri Nedenleri Nelerdir?
Pankreas kanserine neden olan faktörler günümüzde hala araştırma konusudur. Bununla birlikte bazı unsurların pankreas kanseri risk faktörleri olarak ele alınabileceği düşünülmektedir. Örnek vermek gerekirse, aile geçmişte hastalık öyküsünün bulunması önemli bir risk faktörüdür. Sigara vb. kötü alışkanlıkların kullanımı da önemli risk faktörleri arasında değerlendirilir.
Bununla birlikte, pankreas kanserinin bazı önemli risk faktörlerine şu şekilde değinebiliriz;
- İlerleyen yaş
- Sigara vb. tütün maddelerinin kullanımı
- Pestisitler ve petrokimyasallar gibi çeşitli kimyasallara maruz kalınması
- Kronik pankreatit
- Obezite
- Tip 2 diyabet
- Ailede pankreas kanseri öyküsünün bulunması
- Hayvansal gıdalar ağırlıklı beslenme düzeni
- Cinsiyet
- Uzun süreler tedavi edilmeyen kronik pankreas iltihabı
Pankreas Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Pankreas kanserinin erken evrede teşhisi zor olduğundan sinsi bir kanser türü olarak bilinmektedir. Pankreastaki bir tümör başlangıçta herhangi bir belirti vermeyebilir. Bu nedenle hastaların çoğunda pankreas kanseri tespit edildiğinde hastalık ilerlemiş durumdadır.
Pankreas kanserinin genel belirtilerine şu şekilde değinebiliriz;
- Ciltte sararma
- Mide bulantısı ve kusma
- Açık renkli dışkı
- Koyu renkli idrar
- Gaz ve şişkinlik
- İştahsızlık
- Karın ağrısı
- Orta sırt ağrısı
- Kilo kaybı
- Yorgunluk, halsizlik
- Karaciğer ve safra kesesinde büyüme
- Yemek sonrasında başlayan karın ağrısı
Pankreas Kanseri Evreleri Nelerdir?
Pankreas kanseri yayıldığı alana ve büyüklüğüne göre çeşitli evrelere ayrılmaktadır. Pankreas kanserinin evreleri kanserin ne kadar yayıldığını belirlemek adına kullanılmaktadır. Tedavi süreci açısından evreleme oldukça önemlidir.
Pankreas kanserinin evrelerine şu şekilde değinebiliriz;
- Evre-1: 1. evre pankreas kanserinde hastalık pankreasın sadece bir bölümüyle sınırlı kalmaktadır. Tümör pankreasın içine hapsedilmiş ve çevre dokulara yayılmamıştır.
- Evre-2: Kanserin nispeten yayılım gösterdiği bir aşamadır. Tümör, pankreasın çevre dokularına yayılmış olabilir ancak diğer organlara ve büyük kan damarlarına yayılım gözlenmez.
- Evre-3: İleri seviyede bir yayılım görülebilmektedir. Tümör pankreas ile sınırlı kalmamış ve pankreasın dışına yayılmıştır. Pankreas çevresindeki lenf düğümlerinde veya büyük kan damarlarında yayılım gözlenebilir.
- Evre-4: Kanserin en ileri aşaması ve son evresidir. Tümör, pankreas dışındaki diğer organlara veya uzak lenf düğümlerine yayılmıştır. Kanserin genellikle agresif olduğu bu evrede tedavi ihtimali düşük olabilmektedir.
Pankreas Kanseri Tanısı Nasıl Konur?
Pankreas kanserinde hastalığa erken teşhis konulması çok kolay olmayabilmektedir. Çünkü kanserin erken evrelerinde herhangi bir belirti gözlenmeyebilir. Bununla birlikte, pankreas kanseri belirtilerinin birçok hastalığın semptomuna benzemesi ve yine pankreasın karaciğer, mide ve ince bağırsak gibi organların arkasında yer alması da erken tanı konulamamasında etkilidir.
Pankreas kanseri tanısı genellikle çeşitli tıbbi testlerin uygulanması ve pankreas ve etrafının detaylı olarak görüntülenmesi ile mümkün olmaktadır. Olası bir pankreas kanseri şüphesinde pankreas fonksiyon testlerinin yaptırılması istenebilmektedir.
Pankreas kanseri teşhisinde yararlanılan bazı önemli tanı yöntemlerine şu şekilde değinebiliriz;
- Bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans, endoskopik ultrason ve pozitron emisyon tomografisi gibi çeşitli görüntüleme testleri
- Kan testleri
- Laparoskopi
- Genetik test
Pankreas Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Pankreas kanserinin tedavisini belirleyen en önemli unsur hastalığın evresidir. Pankreas kanserinin tedavisinde çeşitli tedavi yöntemleri kullanılmaktadır. Bununla birlikte, pankreas kanseri tedavisi genellikle çoklu tedavi yöntemleri uygulanarak yapılır ve tedavi planı birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Pankreas tedavisinde kullanılabilen bazı önemli tedavi yöntemlerine şu şekilde değinebiliriz;
- Cerrahi müdahale
- Radyoterapi
- Kemoterapi
- Hedefe yönelik tedaviler
- İmmünoterapi
Pankreas kanseri tedavisinde ağrı kontrolü, kaşıntı tedavisi, bağırsak alışkanlıklarının düzenlenmesi, sarılığın tedavisi ve diyabet kontrolü de önemli görülmektedir. Pankreas kanserinde öncelikli tedavi yöntemi cerrahi müdahale olmakla birlikte, hastalığın karaciğer gibi uzak organlara yayılım gösterdiği durumlarda kemoterapi tercih edilmektedir.
Pankreas Kanserinden Korunma Yöntemleri Nelerdir?
Pankreas kanseri için kesin bir önlem niteliğinde bir korunma yolu olmamakla birlikte özellikle sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmesi kanserin önlenmesi adına çok önemli bir adımdır. Bununla birlikte, pankreas kanseri risk grubunda bulunan kişilerin düzenli olarak sağlık kontrollerinden geçmesi gerekmektedir.
Pankreas kanserinden korunmaya yönelik bazı önemli unsurlara şu şekilde değinebiliriz;
- Sigara içmemek, alkol kullanmamak
- Sağlık beslenme düzenine sahip olmak ve hareketli bir yaşam tarzı benimsemek
- İdeal kilonun korunmasına özen göstermek
- Kimyasal maruziyetten kaçınma
