Bel ağrısı günümüzde oldukça yaygın bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışma hayatı ile ilgili sınırlılığın en büyük nedenlerinden birisi bel ağrısı olmaktadır. Yaygın olarak, ağır cisimleri kaldırırken yapılan ters hareketler veya zorlamalar bel ağrısının nedeni olmaktadır.
Bel ağrısı çeşitli hastalıkların sonucu olarak da ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte farklı türleri de bulunan bel ağrısının nedeni olarak görülebilen, bel fıtığı, bel zorlanması gibi rahatsızlıklar da doğabilmektedir.
Bel ağrısının çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Birçok bel ağrısı türü doğal yolla tedavi edilebilirken, bel ağrısının şiddetli olduğu durumlarda mutlaka ilgili hekime danışmak gerekir. Bel ağrısı, çok sık görülüyor olması, iş gücü ve zaman kaybına neden olması ve de önemli bir maddi külfet doğurması sebebiyle önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bel Ağrısı Nedir?
Günümüzde bel ağrısı oldukça yaygın bir sağlık sorunudur. Maddi, işgücü ve zaman kaybı açısından hayatı direkt etkileyen birçok olumsuz sonuç doğurabilmektedir. Temelde bel çevresinde hissedilen, ağrıma, acıma, batma veya yanma biçiminde olan ağrı olan bel ağrısının birçok nedeni bulunmaktadır.
Bel bölgesi vücudun ağırlık merkezi olarak bilinmektedir. Bu nedenle neredeyse tüm vücut hareketlerinden etkilenmektedir. Sürekli zorlanmaya maruz kalabilen bel, akut veya kronik ağrılara neden olmaktadır.
Bel bölgesinin işlevleri arasında yapısal destek, belirli vücut dokularının korunması ve de hareket gelmektedir. Belde bulunan omurga kemiklerinden, omurlar arasında bulunan disklerden, omurilik ve sinirlerden, omurganın etrafındaki bağlardan veya bel etrafındaki kaslardan meydana gelen bel ağrıları olabilmektedir.
Bel ağrısı nedenlerini ise genel olarak; dejeneratif ve mekanik nedenler veya inflamasyon (iltihab) nedenler olarak sınıflamak mümkün olabilmektedir. Belin zorlanması, kemiklerin baskı yapması, kemik ve eklem koşulları, kemik ve eklemlerde hasar veya sinir tahrişi bel ağrısına neden olan başlıca unsurlar arasındadır.
Doğru hareket edilmesi, sıcak ve soğuk uygulamalar, doru duruş, uygun ayakkabı ve de iyi uyku gibi unsurlar bel ağrılarına iyi gelebilmektedir. Bununla birlikte; fizyoterapi, bilişsel davranışçı terapi ve çeşitli hallerde cerrahi müdahaleler bel ağrısı tedavi yöntemleri arasındadır.
Bel Ağrısı Türleri Nelerdir?
Bel ağrısını genel olarak kronik ve akut bel ağrıları olarak sınıflandırabiliriz. Akut bel ağrısı 6 haftadan kısa süreli ağrılar olarak bilinmektedir. Herhangi bir nedenden bağımsız gelişebilmektedir. Ayrıca, herhangi bir aktivite veya kaza sonrasında da akut bel ağrısı oluşabilir.
Akut bel ağrıları çoğu zaman kendiliğinden iyileşme göstermektedir. Vakaların neredeyse yarısında 2 hafta içinde tamamen iyileşme görülür.
3 aydan uzun süreli devam eden bel ağrılarına kronik bel ağrısı denilmektedir. Vücudun tepkisi ile ortaya çıkabilen yangı (inflamasyon) ve şişlik ağrıya neden olan unsurlar arasındadır. Ağrıyan bölgede genel anlamda kan akımı ve oksijende azalma olduğu söylenebilir. Kronik görülen bel ağrıları için, beyin ve sinir cerrahisi uzmanlarına danışılmalıdır.
Bununla birlikte belin bölgelerine göre de ağrılar sınıflandırılabilmektedir. Bölge olarak belde gelişen ağrılara genel olarak; sağ tarafta duyulan ağrı, sol tarafta duyulan ağrı, üst bel ağrısı, alt bel ağrısı ve orta bel ağrısı olarak değinmek mümkündür.
Bel Ağrısı Nedenleri Nelerdir?
Bel ağrısı birçok nedenden dolayı ortaya çıkabilmektedir. Ancak genellikle bir yaralanma sonucu meydana gelen, tendon yırtılması, kas ve bağ gerilemesi kaynaklanmaktadır.
Bel ağrısı çeken kişilerin birçoğu mekanik olarak nitelendirilen ağrıları yaşamaktadır. Ağır kaldırma ya da kontrolsüz eğilme, kalkma gibi nedenlerle kaslar zorlanmaktadır. Ani zorlanmalar omurilik kemikleri ve dokuları üzerinde strese yol açarak, disklerde hasara sebep olabilmektedir.
Bel ağrısına neden olabilecek bazı unsurlara şu şekilde değinebiliriz;
- Belin herhangi bir nedenden ötürü zorlanması
- Bel bölgesinde omurgadan çıkan sinirlerde tahriş
- Bel fıtığı
- Bel ve kalça eklemlerini etkileyebilen iltihabi artritler
- Bel kayması ve stres kırığı
- Kemik ve eklem problemleri
- Bel bölgesinde meydana gelebilecek travmatik yaralanmalar
- Kemik erimesi
- İyi veya kötü huylu tümörler
- Hareketsiz yaşam ve çok fazla kilolu olmak
- Apandisit patlaması bel bölgesinde ağrılara neden olabilmektedir.
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Gebelik, safra kesesi iltihabı
- Lomber radikülopati
- Omurga enfeksiyonlarının %60’ a yakını bel bölgesinde görülmektedir ve bel ağrısına sebebiyet verebilir.
Bel ağrısı nedenlerini, genel olarak mekanik ve dejeneratif ve inflamatuvar (iltihabi) olarak ikiye ayırmak mümkündür. Tüm bel ağrılarının %95’ ine yakını mekanik ve dejeneratif nedenli ağrılar olarak bilinmektedir. Dokuların yaşlanması ve başka sebeplerle yapısının bozulmasına bağlı gelişen kireçlenmeleri kapsamaktadır.
İltihaplı tutulumlar ise bel ağrısına sebep olan iltihabi nedenler olarak bilinmektedir. Kanser veya tümörlere bağlı nedenler, iltihaplı romatizmalar, enfeksiyonlara bağlı nedenler bunlar arasındadır.
Bel Ağrısına Ne İyi Gelir?
Bel ağrısının kişinin günlük yaşamını doğrudan etkileyen önemli bir sağlık sorunu olduğunu unutmamak gerekir. Bu sebeple bel ağrısının hafifletilmesi adına yapılabilecek bazı uygulamaları bilmek önem teşkil etmektedir.
Bel ağrısına iyi gelen bazı önemli uygulamalara şu şekilde değinmek mümkündür;
Egzersiz: Bel ve sırt ağrılarında genellikle hareketsiz bir biçimde dinlenmek gerektiğine inanılmaktadır. Ancak özellikle akut bel ağrılarında ‘kontrollü bir biçimde’ hareket edilmesi ve egzersiz önem teşkil eder. Günlük olarak yapılacak yürüyüş, gerilme hareketleri, yüzme ve hafif egzersizler kas yapısını olumlu yönde etkiler ve kasları gevşetir.
Sıcak ve soğuk uygulamalar: Bel ağrısını hafifletmenin en etkili yollarından biri sıcak ve soğuk uygulamalardır. Özellikle belin zorlanmasına bağlı olarak gelişen bel ağrılarında ağrıyan bölgeye buz uygulaması yararlı olmaktadır. İlk 48 saate kadar olan dönemde soğuk sonrasında ise sıcak uygulamaların yapılması en verimli yöntem olarak görülmektedir.
Germe/duruş hareketleri: Çeşitli germe ve duruş ile ilgili hareketler bel ve sırt ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilmektedir. Ayak parmaklarına dokunma, çocuk duruşu veya kobra duruşu gibi germe hareketleri kaslardaki gerginliği azaltmaya yardımcı olabilmektedir. Bunun yanı sıra, otururken ve kalkarken omurganın rahat olabileceği bir duruşa sahip olmak da bel bölgesindeki basıncı azaltıp ağrıları hafifletebilmektedir.
Bununla birlikte, sağlıklı beslenme, iyi uyku, uygun ayakkabı tercihi, kas gevşetici krem ve merhemler ve kilolu olmamak/kiloya dikkat edilmesi gibi unsurlarda bel ağrısına iyi gelebilmektedir.
Bel Ağrısı Nasıl Teşhis Edilir?
Bel ağrısı teşhisinde öncelik kişinin tıbbi öyküsünün bilinmesidir. Daha sonrasında fiziki muayene ile bel ağrısı tespit edilmeye çalışılır. Genellikle, röntgen, manyetik rezonans (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) görüntüleme yöntemleri ile kesin teşhis konulabilmektedir.
Çoğu zaman hastanın tıbbi öyküsünden yola çıkarak tanı koymak mümkün olabilmektedir. Ağrının türüne göre bel ağrısının nedeni saptanmaya çalışılır. Fiziki muayene sırasında etkilenen bölgenin belirlenmesi adına kişiden bazı biçimlerde hareket etmesi beklenir. Tümör ya da enfeksiyon şüphesi halinde ise tam kan sayımı ve sedimantasyon gibi kan testleri talep edilebilmektedir.
Bel Ağrısı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bel ağrısı tedavisinde ilaç tedavisi, istirahat, egzersiz ve çeşitli fizik tedavi uygulamaları büyük önem teşkil etmektedir. Ayrıca çeşitli tamamlayıcı tıp uygulamaları da tedavi yöntemleri arasında yerini almaktadır.
Bel ağrısı tedavisinde kullanılan bazı yöntemlere şu şekilde değinebiliriz;
- Ağrı kesici ilaçlar, kas gevşeticiler
- Çeşitli fizik tedavi uygulamaları
- Bazı iltihap önleyici ilaçların kullanımı
- Bazı egzersiz ve esneme hareketlerinin yapılması
- Buz kompresi veya sıcak uygulamalar
- Çeşitli hallerde cerrahi müdahale
- Ağrıyla başa çıkmaya yardımcı çeşitli bilişsel davranışçı terapiler
- Günlük aktivitelere beli zorlama olmaksızın devam etmek
Bel Ağrısının Önlenmesi Adına Neler Yapılmalıdır?
Günümüzde bel ağrısının günlük hayatı direkt biçimde etkileyebilen önemli bir sağlık sorunu olarak yaygın olarak görüldüğüne değindik. Bu sebeple bel ağrısının önlenmesi adına uyulabilecek bazı kuralları bilme çok önemlidir.
Bel ağrısının önlenmesi adına yapılması gerekenlere şu şekilde değinebiliriz;
- Uzun süre aynı pozisyonda kalmamak ve oturma ve kalkma sürelerinin 45 dakikayı geçmemesine özen göstermek
- Yatmak için ortopedik yatakların tercih edilmesi
- Oturulduğu zaman beli destekleyen yastıkların kullanılması
- Bel bölgesini terli kalmaktan ve soğuktan korumak
- Yerde yapılan işler için çömelerek iş yapmaya özen göstermek
- Bakılan kişi veya objeye vücudun cephesini tam olarak dönmek
- Yan pozisyonda yatmak. Vücut öne doğru bükülerek bacakların karına doğru çekilip yatılması.
