Göbek fıtığı, karnın içerisinde göbek deliğine yakın yerde karın kaslarının arasından dışarıda şişkinlik ile tarif edilen bir rahatsızlıktır. Yaygın olarak görülmekte olan göbek fıtığı zararsız olarak bilinir.
Çocuklarda göbek fıtığında göbek deliği içinden bir şişkinlik belirteç olmaktadır. Çocuk ağlarken, gülerken veya ıkınırken şişkinlik daha da belirginleşir ve sonrasında yavaş yavaş kaybolur. Çocuklarda göbekte şişkinlik görülmesi göbek fıtığına işaret olabilmektedir.
Çocuklarda Göbek Fıtığı Nedir?
Çocuklarda görülen göbek fıtığı, ağlama veya ıkınma sırasında göbekte oluşan şişlik ile kendini belli eden karın duvarı açıklığına verilen addır. Karın duvarının açıklığı karında görülen şişliğe göre daha büyük önem teşkil etmektedir.
Göbek fıtığı ya da diğer bir adıyla umblikal herni oldukça yaygın görülen bir durumdur. Çocuklarda ve bebeklerde daha sık görülmekle beraber yetişkinlerde de görülebilmektedir. Ana rahminde bebek ile anneyi birbirine bağlayan göbek bağı (umblikal kord) bulunmaktadır.
Göbek bağı bebeğin karın kasları arasındaki küçük bir boşluktan geçmektedir. Göbek bağının geçtiği bu boşluk genellikle doğumdan sonra kapanmaktadır. Çocuklarda veya bebeklerde görülen göbek fıtığı; karın duvarını oluşturan kas katmanlarının tam olarak kapanmaması sonucu meydana gelir.
Göbek deliği çevresindeki karın duvarının zayıf kalmasıyla bağırsak gibi organlar, zayıf karın duvarından dışarı doğru çıkıntı yaparak göbek fıtığına neden olur. Yeni doğan bebeklerin %20’ sinde göbek fıtığı görülebilmektedir. Göbek fıtığı genellikle ciddi bir rahatsızlığa neden olmamakla birlikte, büyük çoğunluğu kendiliğinden düzelir.
Karın duvarı açıklığı 1 cm’ den küçük olanların büyük çoğunluğu 8 ay içerisinde, neredeyse tüm hallerde ise 3 yıl içinde düzelme görülmektedir. Bunun dışında kalan durumlarda ise 4-5 yaşına kadar düzelme gözlenebilir.
Prematüre ya da zayıf dünyaya gelen bebeklerde göbek fıtığına yakalanma oranı daha yüksek olmaktadır. Çocuklarda veya bebeklerde göbek fıtığı çok sık olmamakla birlikte olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir. Göbek fıtığının neden olduğu komplikasyonlar hem çocuklarda hem de yetişkinlerde acil müdahale gerektirmektedir.
Çocuklarda Göbek Fıtığının Nedenleri Nelerdir?
Bebek ve çocuklarda göbek fıtığı doğumdan sonra karın duvarında yer alan dokuların birbirleri ile tam olarak kaynaşamamaları sonucunda meydana gelir. Yetişkinlerde ise bu daha çok karındaki iç basıncın aşırı artması sonucu oluşmaktadır.
Göbek fıtığının oluşumuna etkili birçok faktörü sayabiliriz. Çok sayıda hamilelik geçirmek, çoklu gebelik, kilolu olmak, ağır ve sürekli devam eden öksürük, karın cerrahileri gibi unsurlar karın içi basıncı artmasına neden olarak göbek fıtığı oluşumunu tetikleyebilir.
Göbek fıtığına neden faktörler çocuklar ve yetişkinlerde farklılık göstermektedir. Çocuklarda genellikle göbek fıtığına neden olan unsur karın kaslarının tam kapanmaması olmaktadır. Doğum esnasında göbek kordonu bebeğin karın kaslarının arasındaki boşluktan geçerek anneye bağlanır.
Karın arasındaki bu boşluğun normal şartlarda kendiliğinden kapanması gerekmektedir. Karın kasları arasındaki bu boşluğun kendiliğinden kapanmadığı durumlarda, doğum sırasında ya da doğumdan sonra göbek fıtığı meydana gelebilmektedir. Prematüre veya düşük kiloda dünyaya gelen bebeklerde göbek fıtığı oluşma olasılığı daha fazladır.
Bununla birlikte çocuklarda ve de yetişkinlerde ortaya çıkabilecek göbek fıtığının bazı önemli nedenlerine şu şekilde değinebiliriz;
- Hızlı kilo alıp vermek
- Aşırı kilolu olmak
- Çoğul gebelik
- Aşırı spor
- Sık hamilelik geçirmiş olmak
- Karın boşluğunda sıvı birikmesi
- Kabızlık
- Şiddetli öksürük, geçirilmiş karın cerrahi operasyonları
- Kadınlarda hamilelik faktörü nedeniyle daha fazla görülebilmektedir.
Çocuklarda Göbek Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Göbek fıtığı, göbek deliğinde bir çıkıntı veya şişlik gibi olmaktadır. Çıkıntı genellikle yumuşak bir dokuya sahip olmakla beraber zaman zaman kaybolabilmektedir. Çoğu zaman çocuklar ağladığında, ıkındığında veya öksürdüğünde veya ayağa kalktığında daha belirgin hal almaktadır.
Çocuklarda göbek fıtığı genellikle ağrısız olmaktadır ancak yetişkinlerde durum biraz farklılaşarak ağrılı bir hal alabilir. Karın ağrısına sebep olan göbek fıtığı günlük hayatı zorlaştırmaktadır. Göbek fıtığı belirtileri gözlendiğinde tedavi edilmelidir aksi bazı olumsuz sonuçlara sebebiyet verebilir.
Bazı önemli göbek fıtığı belirtilerine şu şekilde değinebiliriz;
- Şişlik ve çıkıntı olan bölgede hissedilen ağrı
- Göbek deliğine yakın kısımlarda şişlik ve çıkıntı olması
- Mide bulantısı
- Fıtık nedeniyle hareketlerde kısıtlılık
- Dışkılama sırasında hissedilen ağrı ve de dışkılayamama
- Şişkin olan kısımda duyulan baskı hissi
Çocuklarda Göbek Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Göbek fıtığı teşhisi fiziki muayene sonucunda konulabilmektedir. İlgili hekim tarafından yapılan muayene sonucunda göbek fıtığı teşhis edilebilir ve fıtığın karın boşluğunda itilip itilmediği veya sıkışıp sıkışmadığı tespit edilir.
Göbek fıtığı teşhis edildikten sonra sıkışmanın söz konusu olması durumunda fıtıklaşmış kısımda kan dolaşımı durduğundan ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Eğer fıtıkta boğulma varsa ateş, kusma, mide bulantısı veya şiddetli ağrı gibi belirtiler gözlenir. Bununla birlikte, göbek fıtığı tanısını netleştirebilmek adına birtakım tetkiklerde yapılabilmektedir.
Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemleri göbek fıtığı tanısının netleştirilmesi adına uygulanan tetkikler arasındadır. Bunun yanı sıra enfeksiyon şüphesi olması halinde çeşitli kan testleri de talep edilebilmektedir.
Çocuklarda Göbek Fıtığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bebeklerde oluşan göbek fıtığının büyük bir çoğunluğu 2 yaşına kadar kendiliğinden iyileşebilmektedir. Rutin muayenelerde fıtık karnın içine doğru geri itilebilir. Ancak bu işlem mutlaka bir uzman tarafından gerçekleştirilmelidir. Göbek fıtığının tedavisi çocuklarda ve yetişkinlerde farklılık gösterebilir.
Eğer fıtıklaşan doku karın boşluğunun dışında sıkışır ve geriye doğru itilmezse bu halde sıkışan doku çeşitli kan dolaşımı sorunlarına ve dokunun hasar görmesine neden olabilir. Dokunun hasar görmesi de ağrıya sebebiyet verir. Sıkışan veya hasar gören dokuya kan iletiminin durması halinde doku ölür ve karın bölgesine de yayılabilecek ölçüde enfeksiyona neden olabilir.
Kendiliğinden geçmeyen ve de bu gibi komplikasyonlara neden olan göbek fıtığının, fıtığın çapının 1 cm’den büyük olması durumunda cerrahi müdahaleye başvurulabilir. Ancak çocuğun 5 yaşına kadar herhangi bir iyileşme gösterip göstermediği veya fıtığın ağrıya neden olup olmadığı gibi unsurlar takip edilmektedir. Çocuklarda cerrahi müdahalede dikişe gerek duyulmadan iyileşme sağlanabilmektedir.
Göbek fıtığı operasyonları sonrasında genellikle aynı gün taburcu olunmaktadır. Çocuklarda genellikle dikişsiz müdahale yapıldığından iyileşme süreleri yetişkinlere kıyasla daha kısa olmaktadır.1-2 haftalık istirahat süreci akabinde çocuk kendi rutinine dönebilir.
